ماهیان آکواریم آب شیرین بیش از بیست هزار گونه در دنیا شناسایی و یا با علم ژنتیکی بوجود آمده اند. تنها گونه های محدود و معینی از آنها به ایران وارد شده است که باتلاش و زحمات فراوان تکثیر  پرورش آنها میسر شده است. مطالب مفید بصورت کتاب یا جزوه که بتوان به آن دسترسی پیدا کرد و یا مسائلی چون نگهداری، تکثیر، پرورش و تشخیص جنسیت را تحقیق و مطالعه کرد کمتر یافت می شود. در اینجا در مورد شش خانواده از ماهیهایی که با موفقیت در ایران قابل تکثیر و پرورش بوده اند صحبت شده است که با ایجاد سالن و کارگاه پرورش ماهی، می توانید براحتی آنها را تکثیر و پرورش دهید که آنها عبارتند از :

1-      خانواده ماهیهای زنده زا

2-      خانواده ماهیهای طلایی

3-      خانواده ماهیهای بارب

4-      خانواده ماهیهای تترا

5-      خانواده ماهیهای سیچلاید

6-      خانواده ماهیهای گوارامی

جدول نمونه ماهیهای قابل پرورش در ایران

 قشنگ ترین ماهی آب شیرین باعتقاد اکثر کارشناسان ماهیهای دیسکاس هستند. دیسکاسها دارای انواع رنگاهی گوناگونند. مانند دیسکاس آبی، قهوه ایی، سبز که معمولا در 15 ماهگی بالغ می شوند. تمام شرایط و نگهداری و تکثیر آنها مشابه آنجل بهتر صورت می گیرد معمولا داخل گله خودشان همدیگر را انتخاب کنند. یکجفت مولد دیسکاس  خوب از تخمها مراقبت می کنند. و معمولا هر 15 روز یکبار تخمریزی انجام می دهند. آب دیسکاسها باید دارای سختی 3 تا 5 درجه DH باشد و دمای آب آنها 27 درجه سلسیوس ثابت باشد. دیسکاسها تخمهایشان را روی اشیاء شیب دار می گذارند. معمولا 48 ساعت بعد از تخمگذاری تخمها باز خواهند شد.

لاروهای دیسکاس سه روز احتیاج به هیچ غذایی ندارند چون از کیسه زرده ایی مجهز که در زیر شکم دارند تغذیه می کنند.

از صبح روز چهارم بعد از تولد لاروها به بدن والدین خود می چسبند و از لعابی که از پوست آنها تراوش می شود تغذیه می شود تغذیه می کنند. بعضی معتقدند که تخمهای خراب و تجزیه شده که رشد باکتریها را همراه دارد می تواند غذای چند روز لاروهای دیسکاس باشد ولی چیزی که ثابت شده است حضور والدین در هر حالت برای غذا دادن و پرورش لاروهای دیسکاس کاملا واجب ضروری است. زمانیکه بچه ها بخوبی شنای آزاد پیدا کنند و بتوانند نوزادان میگو را بخورند می توان والدین را از آنها دور ساخت و مولدین را برای نوبت بعدی تخمریزی آماده ساخت. تعویض آب به رشد و شادابی بچه های دیسکاس کمک می کند. زیرا آب دیسکاسها بر اثر مدفوع و غذاهای اضافی و مانده در آکواریوم آلوده و کمی اسیدی می شود که در نتیجه آب باعث سوختن لبه های باله و دم آنها خواهد شد. از طرفی دیگر بر اثر تبخیر آب املاح موجود در آب مانند نمکهای کلسیم و منیزیم باقی می مانند و آب را سنگین می کنند که برای دیسکاسها قابل تحمل نیست. بنابراین بهتر است همواره باندازه ایی که آب تبخیر می شود. به همان اندازه هم شما آب از آکواریوم خارج کنید. سپس آب آماده و مناسب اضافه کنید تا همواره تعادل بین املاح موجود در آب و سختی آب برای دیسکاسها برقرار باشد. (تمام نکات و شرایط مربوط به قسمت ماهی آنجل در مورد دیسکاسها صدق می کند لطفا به قسمت ماهی آنجل مراجعه شود)

گوارامیها دارای انواع زیادی هستند. آنهایی که در ایران تاکنون تکثیر و پرورش یافته اند، شامل: گوارامی آبی، کاذبی، زرد و گوارامی عسلی، گوارامی بوسنده، گوارامی پرل، فایتر یا سیامی جنگجو، گوارامی دارف کوتوله و گوارامی بهشتی هستند.

که اغلب این ماهیها به ماهیهای ضعیفتر و کوچکتر از خود آزار می رسانند. بنابراین باید همیشه گوارامیها را رقم بندی کرد و گوارامیهایی که با ماهیهای داخل آکواریوم یک اندازه باشند قرار داد.

نگهداری از گوارامیها کار آسان و ساده ایی است چون مقاومتشان نسبت به بقیه ماهیهای آکوریومی بیشتر است.

چنانچه گرسنه بمانند خیلی زود هم جنس خواری می کنند و اگر بتوانند حتی بقیه ماهیها را طعمه خود می کنند و آنها را بعنوان غذا می خورند.

گوارامیها خیلی زیاد تغییر رنگ می دهند، در مواقع ترس و آمیزش رنگ آنها پررنگ می شود و با هر تغییراتی در داخل آکواریوم رنگ آنها عوض می شود. برای تکثیر گوارامیها باید از ماهیهای بالغ که معمولا بین 6 تا 8 ماهگی بالغ می شوند انتخاب کرد.

باید از بهترین آنهایی که سرحالتر، شادابتر و خوب رشد کرده اند و نسبت به بقیه بزرگترند و در واقع از شاه تخمها یا شاه ماهیها هستند انتخاب و مورد استفاده تکثیر قرار گیرند.

روش تکثیر و پرورش انواع گوارامیها

تمام گوارامیها برای تکثیر و پرورش شرایط یکسان و مساوی دارند.

چنانچه شما بتوانید یک نوع آن را با موفقیت تکثیر و پرورش دهید از بقیه گونه های دیگر گوارامیها براتی خواهید توانست تخمگیری بعمل آورید و براحتی آنها را پرورش دهید.

در ابتدا بایستی گوارامیهای ماده و نر قبل از تخمگیری 15 روز بطور جداگانه نگهداری شوند تا علاوه بر علاقه و میل بیشتر تعداد تخم زیادتری را در موقع تخمریزی رها سازند.

ترتیب و رعایت انجام کارهای لازم برای تکثیر گوارامیها دارای اهمیت زیادی است. چنانچه بموقع آن کارها انجام نگیرد نتیجه تکثیر خراب خواهد شد.

باید همزمان با آماده ساختن ماهیهای مولد برای انجام تخمریزی پیش بینی لازم را برای تهیه غذای لاروهای گوارامیها صورت بگیرد و از قبل اقدامات لازم را انجام داد و برای آنها غذا تهیه کرد.

لاروهای گوارامی در ابتدا خیلی ریز هستند و غذای خیلی ریزتری احتیاج دارند. معمولا نوزادان میگو را تا یکهفته بعد از شنای آزاد نمی توانند صید کنند و بخورند زیرا برایشان بزرگ است و اگر بی غذا بمانند تمام آنها تلف خواهند شد.

بنابراین باید موجودات زنده خیلی ریزتری را مانند انفوزئرها و فیتوپلانکتنها را تولید کرد. تا لاروهای گوارامی بعد از آنکه کیسه زرده زیر شکمشان را جذب کردند و دارای شنا آزاد شدند، بتوانند آنها را بعنوان اولین غذا استفاده نمایند.

طرز تهیه آنفوزئرها و فیتوپلانکتنها:

ابتدا ظرفی را آب کنید و در مکانی قرار دهید که نور مستقیم آفتاب به آن بتابد. برای تولید فیتوپلانکتنها و تک سلولیهای گیاهی مقداری برگ کاهو را داخل ظرف قرار دهید. برای تولید انفوزئرها بهتر است مقداری کاه گندم را داخل ظرف قرار دهید. بعد از گذشت یکهفته داخل آب موجودات ره بینی و خیلی ریزی تولید شده اند که غذای لاروهای گوارامی در مرحله اولیه زندگی شان خواهد بود.

طرز تکثیر و پرورش گوارامیها

ابتدا آکواریومی که ارتفاع آب آن 15 سانتیمتر باشد را با آب که دارای سختی 6 تا 8 درجه DH و دمای مناسب 27 درجه سلسیوس باشد، مهیا و آماده می سازیم.

برای جلوگیری از مزاحمتهای احتمالی دور آکواریوم پوشیده می شود که از بیرون برایشان مزاحمت ایجاد نشود و داخل آکواریوم شن یا ماسه و شعله اکسیژن قرار داده نمی شود. گوارامیها قادرند از سطح آب اکسیژن بگیرند و باید در محیطی آرام و ساکت و بدور از مزاحمتهای دیگران و بدون تلاتم آب تخمریزی کنند.

چند شاخه گیاه طبیعی یا مصنوعی در روی سطح آب قرار دهید.

از آنجائیکه گوارامیهای نر خیلی زیاد علاقه به تخمها و نوزادان دارند با شتاب و عجله می خواهند صاحب نوزاد شوند و این عجله و شتاب در مواقعی که ماهی ماده آمادگی نداشته باشد اختلاف بوجود می آید و ماهی نر شروع به زدن و کندن دم و باله های ماهی ماده می کند. اگر ماهی ماده همچنان بی میل و بی رغبت به تخمریزی باشد، آنچنان ضربات شدیدی را خواهد خورد که گاهی منجر به تلف شدن ماهی ماده خواهد شد.

وجود چند شاخه گیاه طبیعی و مصنوعی پناهگاهی برای ماهی ماده خواهد بود که بتواند رد لابلای آنها پنهان و مخفی شود. و بتدریج ماهی ماده آماده خواهد شد و با گذشت چند ساعت اعلام آمادگی برای تخمریزی خواهد کرد. و بدون ناراحتی و درگیری و با بدن سالم و شاداب به کنار ماهی نر خواهد آمد و با راهنمایی ماهی نر به قسمت لانه هوایی هدایت می شود. و در آنجا آرام باقی می ماند و در چندین مرحله با ماهی نر تخمریزی می کنند.

بنابراین نحوه تخمریزی و مراحل انجام کارها بترتیب اهمیت بشرح زیر است.

1- آکواریوم محل تخمریزی باید دارای آبی با سختی بین 6 تا 8 درجه DH و دمای 27 درجه سلسیوس باشد. ارتفاع آب حداکثر 15 سانتیمتر و دور آکواریوم پوشیده شود.

اکسیژن داخل آکواریوم قرار نمی گیرد چون باعث تلاتم آب خواهد شد و گوارامیها محیط آرام و ساکت را دوست دارند. هیچگونه شن و یا ماسه در کف قرار ندهید و هرگز برای آنها مزاحمت ایجاد نکنید. چند شاخه گیاه داخل آکواریوم قرار دهید تا علاوه بر اینکه محیط طبیعی برای ماهیها ایجاد می شود، ماهی ماده بتواند در لابلای آن رد مواقع ضروری پنهان شود. با ایجاد چنین محیطی حالا می توانید ماهی نر را بداخل آکواریوم بگذارید.

ماهی نر شروع به ساختن لانه هوایی می کند و با بزاق دهانش از سطح آب هوا می گیرد و بصورت حبابهای بلوری شفاف در سطح آب بصورت لانه هوایی به خانه سازی می پردازد. بیشتر دوست دارد در بین گیاهان باشد. اگر گیاهان برگ دار پهن استفاده شود، در زیر برگ گیاه لانه هوایی ایجاد می کند. و سر پناه مناسبی برایش خواهد بود. و مکان مناسبی برای تخمها و لاروها در چند روز اول است.

2- بعد از گذشت 24 ساعت حالا نوبت به معرفی ماهی ماده خواهد بود. بآرامی ماهی ماده را داخل آکواریوم قرار دهید. دقت کنید، کوچکترین ضربه ای به بدن ماهی ماده باعث صدمه جدی و یا اینکه احتمالا از شدت درد و ضربه وارده به بدنش تخمریزی را به تأخیر می اندازد که در این فاصله چون حوصله ماهی نر کم است امکان ضربه زدن شدید به ماهی ماده زیادتر می شود و ممکن است ماهی ماده تلف شود. بنابراین با حوصله و بآرامی ماهی ماده را در کنار ماهی نر قرار دهید. با اضافه شدن ماهی ماده به آکواریوم، حرکات زیبا و دیدنی ماهی نر شروع خواهد شد. بطوریکه رقصهای زیبا و با ایجاد حرکاتی موزون که بهمراه این حالت، آبششها را باد می کند و ژست مخصوصی می گیرد و با گاردهای زیبا به دور و اطراف ماهی ماده  می چرخد و همراه رقص، ماهی ماده را به آغوش می گیرد و به زیر لانه هوایی که ساخته است می برد و خیلی زود خانه اش را تکمیل تر و بزرگتر می کند. سپس ماهی ماده را دعوت به تخمریزی در محل لانه هوایی می کند. اگر ماهی ماده آماده باشد در همان ساعات نخست اعلام خواهد کرد و برای تخمریزی به زیر لانه هوایی می رود و خیلی آرام می ایستد و تخمریزی شروع می شود. و چندین ساعت تخمریزی طول می کشد و در هر نوبت تخمها در داخل لانه هوایی چیده می شود چنانچه ماهی ماده به هر دلیلی آماده نباشد و از کنار ماهی نر فرار کند و به طرف دیگری برود. این عمل باعث عصبانیت ماهی نر خواهد شد. ماهی نر دوباره دنبال او می رود و از او دعوت بعمل می آورد و چنانچه با بی میلی و فرار ماهی ماده روبرو شود. شروع به زدن ماهی ماده می کند. ماهی ماده که احساس خطر می کند سعی در مخفی و پنهان شدن دارد. در این مرحله وجود گیاهان بکمک او خواهند بود و او در لابلای آنها دور از ماهی نر ساعتی را پنهان می شود. این تعقیب و گریزها و ضربه زدنها ساعتها ادامه خواهد داشت. و در مواقع عصبانیت ماهی نر در هر دفعه با حمله تکه ایی از باله یا دم و یا از بدن ماهی ماده را کنده و با بی رحمی تمام با او رفتار می کند. اگر ماهی ماده نتواند بخوبی خود را مخفی کند، خیلی زود بد شکل و بد قیافه و بی حال و پژمرده و نیمه جان می شود و چنانچه اوضاع بهمین صورت پیش برود تلف خواهد شد. بنابراین باید مراقب باشید قبل از آنکه ماهی ماده به این وضع دچار شود، چندین شاخه گیاه حتما در آکواریوم قرار دهید. و در صورتیکه تشخیص دادید ماهی ماده آمادگی تخمریزی ندارد او را سریعا از آنجا خارج کنید.

چنانچه ماهی ماده اعلام آمادگی نماید در نهایت حداکثر بین 24 الی 48 ساعت جفت تخمریزی خواهند کرد و پس از پایان تخمریزی ماهی ماده را به آکواریومی که از قبل آماده کرده اید و دارای آب سالم و تمیز و آماده دارد منتقل کنید و مقداری داروی متیلن آبی به آب اضافه کنید تا زخمهای ماهی ماده عفونی نشوند و سپس ماهی ماده را با غذاهای زنده برای مرحله بعدی که باید 15 روز آینده باشد آماده نمائید. خیلی زود قسمتهای کند شده بدن ماهی ماده ترمیم خواهد شد و بحالت اول بر می گردد و بنابراین همه نگرانیها پایان خواهد یافت. مسئولیت و مراقبت از تخمها بعهده ماهی نر خواهد بود. بنابراین ماهی نر در آکواریوم باقی می ماند و شما می توانید تخمها را در داخل لانه هوایی مشاهده نمائید که بصورت دانه های ریز و مانند شکر سفید رنگ است.

ماهی نر از تخمها مراقبت می کند و گاهی که در اثر ترکیدن حبابهای هوایی بعضی از تخمها به پایین می افتند سریعا ماهی نر با دهان برداشته و آنها را مجددا به داخل لانه هوایی بر می گرداند. ماهی نر مرتب این عمل را تکرار می کند و بخوبی تخمها را تمیز می کند و برایشان حبابهای جدید می سازد و از آنها بخوبی مراقبت بعمل می آورد. تا اینکه تخمها بعد از 36 ساعت باز خواهند شد. همچنان نر فعالیت می کند و تمام لاروهای تازه بدنیا آمده را تمیز می کند و دوباره به حبابهای هوایی بداخل لانه بر می گرداند. از زمانیکه تخمها تبدیل به لارو می شوند. حداکثر تا سه روز ماهی نر در کنار لاروها باقی می ماند بعد از آن بهتر است ماهی نر را برداشته و لاروها را به تنهایی نگهداری کنید. در این سه روز که ماهی نر از آنها مراقبت می کند هیچگونه غذایی احتیاج ندارند و از کیسه زرده ایی که در زیر شکمشان دارند تغذیه می کنند. از این مرحله به بعد چون لاروها قد می کشند و قادرند بخوبی شنا کنند و به تمام نقاط دیگر آکواریوم می روند و از فرمان پدر اطاعت نمی کنند و در نهایت ماهی پدر عصبانی می شود و آنهایی که از لانه دور می شوند با عصبانیت می خورد، پس برای محافظت از بچه ها بهتر است ماهی نر را در روز چهارم بردارید.

از روز سوم معمولا لاروها قادرند شنای آزاد داشته باشند و می توانند موجودات ریز زنده را صید کنند و بخورند. بهترین این موجودات ریز زنده در این مرحله برای لاروها می تواند آمفوزئرها و فیتوپلانکتنها باشد. که برای این منظور همانطوریکه قبلا گفته شد بایستی از یکهفته قبل برایشان تدارک دیده و پرورش داده باشید.

حالا باید از ظرفی که در آن کشت و پرورش آمفوزئر و فیتوپلانکتن داده اید یک لیوان از آن آب را بردارید و در تمام سطح آکواریوم لاروها بآرامی پخش کنید. تا لاروهای گوارامی خیلی زود بتوانند در تمام نقاط آکواریوم براحتی آن موجودات زنده ریز را که همراه آن آب به آکواریومشان وارد شده است بخوبی صید کنند و آنها را بعنوان غذا بخورند. روزانه چهار نوبت باید بدین ترتیب به آنها غذا بدهید و معمولا تا پنج روز غذای آنها بدین روال خواهد بود. رنگ آب آنها سبز خواهد شد که مناسبترین آب برای رشد لاروهای گوارامی همان آب سبز است.

بعد از گذشت پنج روز لاروها کمی بزرگتر شده اند و حالا قادر خواهند بود که از نوزادان میگوی نمکی که تازه از تخم باز شده اند و ریز هستند تغذیه بعمل آورند. (دقت کنید نباید از نوزادان میگو که در 24 ساعت یا بیشتر از تخم در آمده اند استفاده کنید زیرا نوزادان میگو بصورت میکرونی رشد می کنند که البته اندازه رشد آنها را با چشم نمی توانید مقایسه کنید. و در این مرحله لاروها قادر به خوردن آنها هستند.) نوزادان میگو در مدت 24 ساعت بعد از باز شدن رشد می کنند و قد می کشند که بزرگ بودن آنها باعث خواهد شد لاروهای گوارامی قادر بخوردن آنها نباشند ولی نوزادان میگوی تازه از تخم درآمده ریز هستند و لاروهای گوارامی زرد می زند و کاملا شکم لاروها توپ و برآمده می شود و شما می توانید تشخیص دهید که آیا آنها غذا خورده اند یا خیر؟ چنانچه مشاهده نمودید که شکم لاروها خالی است باید مجددا به آنها آمفوزئر و فیتوپلانکتن بدهید و در روزهای بعد مجددا نوزادان میگو را امتحان کنید. چنانچه تعداد لاروهای گوارامی زیاد هستند، بهتر است آنها را به محیط بزرگتری که از قبل مهیا و آماده ساخته اید انتقال دهید و در آنجا با رعایت تمام اصول صحیح و با حفظ و کنترل زنجیره های مراقبتهای ویژه پرورش دهید.

دیده شده است که یک جفت گوارامی حدود دو هزار عدد تخم گذاشته است و تمام آنها تبدیل به لارو شده اند ولی بدلیل عدم رعایت اصول مربوط به تغذیه و در واقع گرسنگی تمام آنها تلف شده اند. اهمیت پرورش آمفوزئرها و فیتوپلانکتنهای گیاهی و استفاده در تغذیه در مراحل اولیه زندگی لاروها آنقدر مهم است که نتیجه تکثیر را بطور کلی عوض می کند و سپس بعد از گذشت پنج روز لاروها چون قد می کشند و بزرگتر می شوند قادرند بخوبی از نوزادان میگو تازه بدنیا آمده بخوبی تغذیه کنند و با سرعت رشد خواهند کرد. مشکل نگهداری لاروها اساسا تا 15 روز اول زندگیشان است. مسئله مهم دیگر گوارامیها اختلاف اندازه آنها است. که خیلی زود ریز و درشت خواهند شد یعنی تمام لاروها به یک اندازه رشد نخواهند کرد بعضی ها که بهتر غذا خورده اند سریعتر رشد می کنند و بزرگتر می شود و بهمین ترتیب بین اندازه آنها اختلاف زیادی به چشم می خورد. و این خطری است که چنانچه گرسنگی ببینند. بزرگترها به کوچکترها حمله می کنند و آنها را طعمه قرار می دهند و در بین آنها عادت همجنس خواری پیش خواهد آمد که روزانه تعداد زیادی از آنها توسط هم نوعانشان از بین خواهند رفت و روز به روز تعداد آنها کمتر خواهد شد. که چاره کار تغذیه مناسب است و باید در هر 15 روز یکبار آنها را رقم بندی کرد. یعنی بزرگترها را جدا و با همدیگر نگهداری کنیم و کوچکترها را هم با همدیگر نگهداری کنیم و تمام اصول و برنامه غذایی آنها را بدقت انجام دهیم و طبق و یک برنامه مرتب و منظم هر 15 روز یکبار آنها را رقم بندی کنیم. برای این منظور می توانید از تورهایی که چشمه های متفاوت دارند به اندازه مورد نیاز درست کنید و ماهیها را داخل آن تورها قرار دهید آنهایی که کوچکترند از چشمه های تور بخوبی عبور می کنند و بزرگترها در داخل تور باقی می مانند و با زحمت کمتری آنها رقم بندی خواهند شد. چنانچه این اقدامات را انجام دهید تعداد زیادی از لاروها به ثمر خواهند رسید. باید توجه داشته باشید! بهترین راندمان و درصد موفقیت زمانی است که از ابتدای تخمریزی تا عرضه به بازار فقط 3% درصد خطا داشته باشید (یعنی از هر 100 عدد لارو فقط 3 عدد آن از مرحله تخمریزی تا فروش تلفات بدهید) چنانچه بیشتر از 3% خطا دارید و تلفات می دهید باید برگردید و بدقت از اول تا آخر تمام برنامه کارتان را مرور کنید و نواقص آنرا برطرف سازید. و در هر قسمت که اشکال دارید باید سریعا برای رفع آن اقدام نمائید تا از تلفات بیشتر لاروها جلوگیری بعمل آید.

طرز تشخیص جنسیت گوارامیها:

ماهی نر:

1- دارای باله پشتی بلندتر که نوک آن تیز است.

2- دارای باله زیر شکمی بلندتر که نوک آن تیز است.

3- دارای بدن دراز، کشیده و لاغرتری نسبت به ماده است.

ماهی ماده:

1- باله پشتی کوتاه تر و نوک آن گرد است.

2- باله زیر شکمی کوتاه تر و نوک آن گرد است.

3- دارای بدن گرد، چاق و از عرض پهنتر است.

روشهای تکثیر و پرورش ماهی های سیچلاید

سیچلاید ها ماهی هایی وحشی، جنگجو که بسیار عصبانی عمل می کنند و تغییرات داخل آکواریم آنها را شدیداً ناراحت و مضطرب می کند.

انواع سیچلاید هایی که تا کنون در ایران قابل تکثیر و پرورش بوده اند عبارتند از :

دیسکاس، آنجل، اسکار، سیچلاید گوره خری، سیچلاید زرد و سیچلاید جولی و سیچلاید جک دمپسی هستند. که در واقع برای تکثیر و پرورش هر کدام از آنها باید یک جفت را در یک آکواریم قرار داد و شرایط سختی آب برای سیچلاید ها بین 5 تا 8 درجه DH می باشد. بهترین درجه حرارت برای تخم ریزی 27 درجه سانتی گراد است. سیچلایدها با میل و علاقه خودشان تخم ریزی می کنند و هیچ گونه تغییراتی را از طرف شما نمی پذیرند، بلکه ممکن است بر عکس جواب دهند و آنها را عصبانی کند که در مواقع عصبانیت معمولاً بین جفت نزاع و درگیری بوجود می آید که آنها همدیگر را مقصر قلمداد می کنند. دیده شده است که گاهی این نزاع ها که بین نر و ماده اتفاق افتاده است آنقدر زیاد و شدید بوده است که حتی منجر به تلف شدن یکی از آنها شده است. بنابراین سعی کنید همیشه با آنها بآرامی رفتار کنید. برای تکثیر از سیچلاید ها بهتر است یک گله 10 تایی از آنهایی که بخوبی تغذیه شده اند و رشد کافی داشته اند را در یک آکواریم بزرگ نگه داری کنید. شرایط نگهداری و تغذیه آنها باید کاملاً اصولی و تمام شرایط لازم مهیا و آماده باشد. ماهی های انتخاب شده باید جوان، سالم ، بدون نقص عضو، سرحال ، شاداب ، خوش رنگ، چابک و قبراق باشند. معمولاً چند روز که بگذرد، سیچلاید ها خودشان به انتخاب جفت می پردازند. بطوریکه هر سیچلاید نر در یک قسمت آکواریم حکومت تشکیل و هر کس که به قلمرو او نزدیک شود مورد حمله قرار می دهد. ماهی ماده به قلمرو نر مورد علاقه می رود و در آنجا ساکت  می ایستد و باحرکات خاصی اعلام قبول ازدواج با نر انتخاب شده را می دهد. دیده شده است که در اکثر مواقع ماده قویترین و بهترین نر را انتخاب  کرده است و هیچ ماهی دیگری حق ورود به منطقه جفت را نخواهد داشت، اگر بر اثر لجاجت ماهی دیگری وارد قلمرو جفت شود بر اثر ضربات زیاد آنها از بین خواهد رفت. بنابراین باید وضعیت ماهیها را کنترل کنید، هرگاه در بین آنها جفتی یکدیگر را واقعاً انتخاب کردند بهتر است آن جفت را بآرامی به آکواریمی که از قبل آماده کردید انتقال دهید و در واقع شروع کار تکثیر و پرورش سیچلایدهای شما با موفقیت انجام شده است.

آنجل یا فرشته ماهی دارای انواع متعددی است. در گروه سیچلایدها، آنجل یکی از زیباترین ماهیها بحساب می آید و از طرفداران زیادی برخوردار است. آنجل باله بلند چلگیس، آنجل نیم تنه مشکی، آنجل ببری، آنجل سفید، آنجل مشکی، آنجل باله بلند دودی، آنجل باله بلند سفید هستند، که در ایران تکثیر و پرورش یافته اند و اکثر علاقمندان به این ماهیها برای انتخاب ماهیهای مولد خوب باید تعدادی از آنجلهای جوان، شاداب، سرحال و بدون نقص باله ها و عضو را بصورت گروهی در شرایط عالی نگهداری کنند. و از بین آنهایی که با همدیگر جفت می شوند برای تکثیر و پرورش جدا کنند. برای اینکار باید در روی هر دیواره آکواریوم چندین تکه سنگ به اندازه ارتفاع آکواریوم و به عرض 5 سانتیمتر قرار داده شود. بطوریکه تکه سنگ با دیواره آکواریوم بصورت مورب و زاویه ایی تقریبا 55 بوجود آورد. آنجلها محلهایی که دارای شیب است برای تخمریزی انتخاب می کنند.

ماهیهای آنجل جوان معمولا بین 10 تا 12 ماهگی بالغ می شوند و در آنموقع بین 13 تا 15 سانتیمتر طول خواهند داشت.

در یک گروه معمولا آنجلها برای انتخاب جفت حرکات و رقصهای مخصوصی را انجام می دهند. با سرعت بطرف جفت مورد علاقه شان حرکت می کنند و بنظر می رسد بهمدیگر ضربه وارد می آورند ولی اینطور نیست. ابراز علاقه و دعوت به ازدواج و تمایل یکدیگر را با این حرکات به نمایش می گذارند. ادامه این حرکات رقصها و گردشگهای سریع به چپ و راست بالاخره انتخاب جفت را در برخواهد داشت زمانیکه اعلام قبول ازدواج را نر و ماده با یکدیگر دادند. آنوقت جفت یکدیگر را پذیرفته و حرکات به شکل منظم و دقیق ظاهر می شوند. بطوریکه موازی با همدیگر و در یک ستون و به یک فاصله معین با همدیگر حرکت می کنند. آنها به تمام نقاط آکواریوم سرکشی می کنند تا بالاخره مکان مناسب که معمولا یکی از آن تکه سنگهایی است که به دیواره آکواریوم تکیه داده اید را بعنوان محل تخم گذاری انتخاب و شروع به تمیز کردن آن می نمایند.

ماهیهای دیگر چنانچه دخالت کنند با عکس العمل شدید آنها مواجه خواهند شد و گاهی ضربه ایی هم خواهند خورد. آنجلهای جفت شده با لبهای مکنده شان و لرزش های مخصوصی منطقه ای را بر روی تکه سنگ برای تخمهایشان بدقت تمیز می کنند در اینحالت بهتر است بآرامی آنها را به یک آکواریوم آماده که از قبل تدارک دیده اید با همان تکه سنگ انتخاب شده جفت انتقال دهید. (اگر تعدادی تکه سنگ مشابه داشته باشید بهتر است چون موقعی که آنرا خارج می کنید باید یک عدد دیگر برایشان قرار دهید تا از نبودن محل تخمها عصبانی نشوند) گاهی دیده شده است آنجلهایی با همدیگر جفت شده اند و محلهای نامناسبی را انتخاب کرده اند. مثلا شیشه بخاری آکواریوم یا از این قبیل اشیاء که در آنصورت اگر برای اولین بار تخمریزی می کنند باید اجاره بدهید تخمهایشان را در همان محل بریزند. در غیر اینصورت قهر خواهند کرد و مدت طولانی تخمریزی نخواهد کرد. آنجلهای جوان جفت شده اگر خوب تغذیه شوند معمولا بین 8 الی 15 روز یکبار تخمریزی خواهند کرد. آنجلها هم در موقع تخمریزی لوله مخصوصی از بدنشان خارج می شود که معمولا لوله تخمدان ماهی ماده حداکثر تا 2 میلیمتر بیرون می آید و لبه آن گرد و پهن است. و لوله اسپرم ماهی نر حداکثر تا 1 میلیمتر بیرون می آید که لبه آن زوکی شکل و کوچک است. بعد از بیرون آمدن لوله ها، تخمریزی در محلی که از قبل انتخاب و تمیز شده است شروع می شود.

ماهی ماده با نزدیک شدن به صورت زاویه ایی و با لرزش مخصوصی تخمهایش را بصورت زنجیر و ردیفی بر روی تک سنگ می چسبانند.

پشت سر ماهی نر فعالیت می کند و با رها ساختن اسپرم بر روی تخمها آنها را بارور می سازد. بعد از حداکثر 2 ساعت تخمریزی تعداد زیادی تخم بر روی تکه سنگ چسبیده خواهد شد و در آخر، تخمریزی تمام خواهد شد.

بهتر است بآرامی تخمها را با سنگش به آکواریومی که دارای شرایط لازم و از قبل آماده شده است منتقل شوند. و به جای تکه سنگ تخمها که بر می دارید یکعدد تکه سنگ مشابه به جای آن قرار دهید که جفت آنجل از نبودن سنگ تخمها عصبانی نشوند.

آب تخمها باید دارای DH بین 5 تا 8 درجه باشد و دمای 27 درجه سلسیوس مناسب خواهد بود. مقداری داروی متیلن آبی به مقدار 1/0% به آب تخمها اضافه می کنیم تا از هجوم و حمله قارچها به تخمها جلوگیری بعمل آید. معمولا بعد از 48 ساعت تخمها باز و تبدیل به لارو می شوند. و روی سنگ در حالیکه با سر چسبیده به سنگ هستند. دم تکان می دهند و اصطلاحا گفته می شود تخمها باز شده و در مرحله دم تکان دادن هستند. بعد از آن از سنگ جدا می شوند و همه آنها در یک گوشه ایی از آکواریوم تجمع می کنند. همانطوریکه می دانید لاروها همراه با خودشان دارای کیسه زرده ایی در زیر شکمشان هستند که تا سه روز از آن تغذیه می کنند. سنگ تخمها را بآرامی آنها را بخارج بیاورید. در این مرحله بر اثر تجزیه پوسته تخمها مقداری آب آلوده شده است مقداری از آب را با آب مناسب که از قبل آماده ساخته اید تعویض کنید تا علاوه بر تمیزی آب؛ لاروها شاداب شوند و کیسه زرده آنها بخوبی جذب بدنشان بشود. چنانچه آب آلوده باشد لاروها ضعیف و بی حال و سفید خواهند شد و کمرشان خم می شود و کیسه زرده آنها آب می رود و در نهایت تلف خواهند شد. (برای تهیه آب مناسب باید DH آب برای لارو آنجل بین 3 تا 5 درجه باشد و یکهفته آنرا با فیلتر ذغالی فیلتراسیون کنید که در آنصورت آب شفاف و کریستالی خواهد شد و درجه حرارت را روی 27 سلسیوس ثابت نگهدارید و تغییر نداشته باشد.)

بعد از جذب کیسه زرده؛ لاروها خیلی حریص غذا خوردن هستند و از صبح روز چهارم که دارای شنای آزاد شده اند می توانید به آنها غذای زنده و مقوی بدهید بهترین غذای زنده در این مرحله نوزادان میگو هستند. بهمین منظور باید تخم میگوی نمکی را طوری تنظیم کنید که همزمان با نیاز لاروها آنها هم تبدیل به نوزادان میگوی تازه بدنیا آمده شوند تا بخوبی توسط لاروها قابل صید و خوردن باشند. چنانچه از نوزادان میگو که 24 ساعت قبل از تخم درآمده باشند. و آنها را استفاده کنید بدلیل بزرگ بودن نوزادان میگو لاروهای آنجل آنها را نمی توانند صید و مورد مصرف قرار دهند. این موضوع در روزهای اول دارای اهمیت زیادی است. چنانچه لاروها نتوانند غذا بخورند در مدت 48 ساعت آینده تمام آنها بر اثر نخوردن غذا خواهند مرد.

مطلب مهم دیگر که در این مرحله باید دقت کافی بشود. مقدار غذایی که لاروها احتیاج دارند باید به همان اندازه برایشان بریزید. چنانچه اگر اضافه تر از مصرف آنها ریخته شود. نوزادان میگو در آب شیرین بعد از چند ساعت می میرند و در آب تجزیه خواهند شد و خیلی سریع آب آلوده و کثیف می شود و همین امر باعث تلفات لاروها خواهد شد. برای اینکه درصد تلفات به پایین ترین حد ممکن برسد باید اولا به لاروها فضای کافی اختصاص دهید. و به مکان بزرگتری انتقال دهید.

دوما: آلودگی آب را کنترل کنید در صورت مشاهده اولین تلفات خیلی زود آب را با آب سالم و آماده تعویض کنید.

سوما: بهتر است تا 15 روز اول برای آب لاروها داروی متیلن آبی استفاده کنید تا از آلودگی و تلفات لاروها جلوگیری شود.

طرز تشخیص جنسیت آنجل:

ماهی نر:

1- نوک لوله اسپرم نر زوکی شکل شبیه به نوک قلم نی است.

2- لبهای پهن و ضخیمتری نسبت به ماده اش دارد و کمی دهانش بزرگتر است.

3- قوز روی سر نر دارای بر آمدگی بیشتری نسبت به نوع ماده اش دارد.

4- باله زیرین بلندش در محل تلاقی با بدن زاویه باز ایجاد می کند.

ماهی ماده:

1- نوک لوله تخمدان درست شبیه به تخم و لبه آن گرد است.

2- لبهای نازکتر و باریکتری دارد و کمی دهانش کوچکتر است.

3- قوز روی سر ماده دارای برآمدگی کمتری نسبت به نوع نرش است.

4- باله زیرین بلندش در محل تلاقی با بدن زاویه قائمه ایجاد می کند.

اسکار سلطنتی با ابهت ترین، جذاب ترین و پرطرفدار ترین ماهی آکواریم بحساب می آید. برای تکثیر و پرورش اسکار نکات مهم و فراوانی را باید همواره در نظر داشت .

اگر یک جفت اسکار جوان و سرحال که تازه همدیگر را انتخاب کرده اند و با هم جفت شده اند را با یکدیگر در یک آکواریم نگهداری کنید. خیلی زود شاهد تخم ریزی آنها خواهید بود. اسکار دوست دارد تخمهایش را در کف و روی سطحی صاف بریزد. تخمهای اسکار چسبندگی دارند و به شکل گرد و قهوه ای رنگ و هر عدد آن تقریباً اندازه یک عدد ماش است. در کف آکواریم بهتر است یک تخته سنگ صاف قرار دهید. ( بهتر است تخته سنگ از جنس مرمریت یا گرانیت باشد که تخمها را خراب نکند. سنگهای گچی یا آهکی تخمها را فاسد می کنند. ) آکواریم باید دارای فیلتر مناسب، اکسیژن کافی، نور کافی باشد. به مولدین باید غذای مناسب داده شود. بهترین غذا برای آنها غذاهای زنده مثل ماهی رودخانه، بچه قورباغه و آبزیان بزرگ هستند. روزانه یکبار کاملاً آنها را خوب سیر کنید و غذاهای اضافی را از آب خارج نمایید و مقداری از آب را تعویض کنید. ( بعضی اوقات اشخاص تعداد زیادی ماهی رودخانه را در آکواریم می ریزند و آنها تعدادی را می خورند و بقیه را می کشند و رها می کنند. چون سیر می شوند و بیشتر از آن میل به خوردن ندارند، از طرفی دوست دارند هیچ مزاحمی در آکواریمشان نباشد. بعد از چند ساعت ماهی های مرده رودخانه ای در آکواریم اوضاع خرابی را بوجود می آورند. بتدریج اکسیژن آب اشکال پیدا می کند و آلودگی آب باعث تلف شدن جفت اسکار شما خواهد شد) چنانچه غذای زنده در اختیار نداشتید می توانید دل گاو یا گوسفند را تمیز کنید و به اسکارها بدهید.

اسکارهای جفت شده که در یک آکواریوم تنها هستند. خیلی زود سنگ کف را بعنوان محل تخم ریزی انتخاب می نمایند و آنرا شروع به تمیز کردن می کنند. زمانیکه نر و ماده بر روی سنگ بروند و شروع به تمیز کردن آن بکنند، لحظات تخم ریزی نزدیک می شود. که ابتدا با بیرون آمدن لوله تخم ماهی ماده از زیر شکمش که تقریبا به اندازه 3 میلیمتر خارج می شود و شکل لبه آن گرد و چاق است شروع می شود. همزمان لوله اسپرم نرم هم تقریبا به اندازه 5/1 میلیمتر خارج می شود که شکل لبه آن زوکی شکل است.

نر و ماده هر دو چند ساعت قبل از تخم ریزی بر روی سنگ با لرزش و تمیز کردن و با حالات شدید و تغییر رنگ و پر رنگ شدن شروع به آماده و تمیز کردن محل تخم ریزی می کنند.

ماهی ماده با لرزشهای مخصوصی به سطح سنگ نزدیک می شود و تخم ریزی را شروع می کند و بصورت یک خط ردیفی از اول تا انتهای سنگ تخمها را بر روی آن می چیند و چون چسبنده هستند تخمها به سنگ چسبیده می شوند. پشت سر ماهی نر با حرکات و رقصهای شادی و لذت و با لرزشهای مخصوص روی تخمها اسپرم رها می کند. و به همدیگر اعلام رضایت می کنند. این ابزارهای علاقه همراه با بوسه زدن و یا نوازش با لب به همدیگر اعلام می شود.

حدود دو ساعت این حرکات زیبا و موزون همراه تخم ریزی ادامه خواهد داشت. شادی آنها لحظه به لحظه زیادتر می شود و ابراز علاقه آنها شدیدتر و خشن تر به ظاهر می رسد، بطوریکه آب آکواریوم به تلاتم می افتد. اگر آکواریوم در پوش نداشته باشد گاهی بیرون می پرند و صدمه خواهند خورد. بنابراین حتما روی آکواریوم را بپوشانید و هرگز برای آنها ایجاد مزاحمت نکنید.

بعد از اتمام تخم ریزی ماهیها شل و بی حال بصورت مورب و کج در کنار همدیگر آرام می گیرند، در اینحالت سطح آب کف زده است و رنگ آب بر اثر تجزیه اسپرم نرم ها شیری رنگ شده است که باید قسمتی از آب تعویض یا داخل آکواریوم را فیلتر بگذارید تا آب دوباره شفاف و زلال شود.

از اینجا به بعد به دو طریق می توانید از تخمها محافظت کنید.

1- ماهیهای مولد را به آرامی به آکواریومی که از قبل آماده کرده اید منتقل سازید.

2- سنگ تخمها را بآرامی به آکواریومی که شرایط مناسب دارد منتقل دهید.

1- حالت اول:

چنانچه از تخمها مقدار زیادی توسط حرکات ماهیها در نقاط دیگر آکواریوم پاشیده شده است و امکان جابجایی تخمها نیست، در اینصورت بهتر است ماهیهای مولد را از آنجا به آکواریوم آماده دیگری بآرامی انتقال دهید (آکواریوم باید از قبل کاملا آماده و مهیا شده باشد)

2- حالت دوم:

چنانچه تخمها بصورت مرتب و منظم بر روی تخته سنگ چیده و چسبیده شده اند. می توانید بآرامی سنگ تخمها را به آکواریومی با مشخصات آب تخمها که از قبل آماده کرده اید منتقل سازید. در هر دو حالت تفاوتی وجود ندارد و معمولا نتیجه یکسان حاصل خواهد شد. چیزی که مهم است باید حتما تخمها از دسترس ماهیها دور شوند و آنها را با شرایط و اصول صحیح نگهداری کنید. برای آکواریوم تخمها حتما باید اکسیژن کافی قرار دهید، چنانچه آب تخمها شیری رنگ است حداقل 3 روز فیلتر در آکواریوم کار بگذارید تا آب را کاملا شفاف و روشن کند. می توانید در صورت تشخیص و نیاز مقداری از آب را با آب مناسب و آماده تعویض نمائید.

سپس به آب تخمها داروی متیلن آبی بمقدار 1/0% اضافه می کنیم. هجوم و حمله قارچها به تخمها باعث فساد آنها می شود داروی متیلن آبی علاوه بر جلوگیری از هجوم و حمله قارچها رشد باکتریهای مضر را هم کنترل و بحالت ثابت و فیکسه نگه می دارد و آسیبی به تخمها وارد نمی شود. بعضی اوقات تخمها آنقدر نزدیک به هم و گاهی هم روی یکدیگر چیده شده اند که چنانچه یک تخم مورد هجوم قارچها قرار بگیرد خیلی سریع بقیه تخمها هم با لایه های ابری سفید رنگی پوشیده می شوند، که در واقع مورد هجوم و حمله قارچها قرار گرفته اند و بدین صورت باعث فساد تخمها خواهد شد. بصورت تجربی بدست آمده است که اگر هر روز مقداری از آب تعویض و مقداری داروی متیلن آبی تازه حل شده به آب تخمها اضافه شود. در مواقعی که شرایط آکواریوم تخمها وضعیت خوبی ندارد بسیار عمل مفیدی است که نتیجه باروری و باز شدن تخمها را بالا می برد.

از آنطرف دیگر ماهیهای مولد هستند که باید آنها را بآرامی انتقال دهید و آکواریوم آنها مرتب و منظم باشد. تغذیه در تخم ریزی برای مراحل بعدی آنها نقش مهم و سرنوشت سازی دارد. باید دقت کنید آنها را ضعیف یا بیمار نکنید که در اینصورت مدتی تخم نخواهند ریخت. آنهایی که به مولدین اسکار فقط ماهی رودخانه می دهند، باید نکات را مورد توجه قرار دهند.

1- ماهیهای رودخانه ایی ممکن است حامل امراض و بیماریهای باشد که با ورود آنها به آکواریوم مولدین، خیلی زود محیط آنها را آلوده و در آنجا تکثیر و منتشر می شوند. و سپس به اسکارها منتقل خواهند شد. بنابراین حتما باید از سلامت ماهیهای رودخانه ایی اطمینان حاصل کنید.

2- می توانید به ماهیهای رودخانه ایی غذاهای مقوی و انواع ویتامینها و املاح مورد نیاز را بدهید. سپس با در اختیار گذاشتن ماهیهای رودخانه ای برای اسکارها آن ویتامینها و املاح مفید را به ماهیهای اسکار مولد انتقال دهید. که باعث تقویت و رشد و سلامت آنها شود.

حالا باز می گردیم به آکواریوم تخمها

تخمها در آکواریومی قرار گرفته اند که اولا آب شفاف، زلال و تمیز است.

دوما سختی آب تخمها بین 5 تا 8 درجه DH است.

در اینصورت معمولا سه روز که بگذرد تخمها می ترکد و شروع به باز شدن می شود. از روز چهارم روی سنگ در حالیکه از سر چسبیده به تخته سنگ هستند دم تکان می دهند که تعداد تخمهای باز شده بر روی تخته سنگ مشخص می شود. کم کم از سنگ جدا می شوند و با یک شنای کوتاه دوباره به کف می افتند. بهتر است ارتفاع آب را حداکثر به 15 سانتیمتر برسانید و اکسیژن آب به اندازه کافی باشد و تغییرات سریع برای تخمها نداشته باشید. لارو اسکار در زیر شکمش دارای کیسه زرده مجهز و کاملی است که تا چهار روز غذایش را تأمین می کند. توجه کنید چنانچه آب بر اثر تجزیه تخمهای فاسد شده آلوده شده باشد لاروها بی حال و کسل می شوند و متابولیسم (جذب کیسه زرده) بخوبی انجام نمی گیرد و ممکن است لاروها تلف شوند. در اینصورت باید اقدام به تعویض آب لاروها کنید. (آب باید آماده و مهیا باشد)

در این مدت هیچ غذایی نباید به لاروها بدهید. چنانچه تعداد آنها زیاد است بهتر است آنها را در چندین آکواریوم پخش کنید و فضای کافی برای رشد و فعالیت آنها با توجه به تمام نکات ضروری واجب در مورد نگهداری آنها را انجام دهید.

می دانید بهترین غذا برای لاروهای تازه از تخم در آمده می تواند نوزادان میگو باشد که باید از قبل تدارک دیده باشید. مقدار نوزادان میگو را باید به حساب بریزید زیرا اگر اضافه تر وارد آکواریوم لاروها بریزید، بعد از چند ساعت نوزادان میگو در آب شیرین می میرند و در آب تجزیه می شوند و باعث آلودگی و فساد آب می شوند و در نتیجه این آلودگی ها به لاروها اثر می کند و باعث تلفات آنها خواهد شد.

بنابراین غذا دادن لاروهای اسکار باید با دقت و حوصله انجام شود. چنانچه اکسیژن محلول در آب لاروهای اسکار کم باشد. خیلی زود دچار عوارض و تلفات زیادی خواهند شد. که اگر کمبود اکسیژن در آکواریوم لاروها را سریعا تأمین نکنید. خیلی از لاروها تلف خواهند شد. در مواردی که تشخیص می دهید آب لاروها آلوده شده است. بهترین راه علاج جابجایی بچه ماهی ها به مکان جدید و با آب سالم و تمیز و آماده است یا حداقل مقداری از آب آنها را باید تعویض نمائید و مقداری هم داروی متیلن آبی به آب اضافه کنید.

هر چه سطح وسیعتری برای تعداد کمتری لارو اسکار در نظر بگیرید درصد خطاهای شما کمتر بروز حوادث دارد. و دیرتر باعث تلفات آنها خواهد شد. و در نتیجه تعداد بیشتری از آنها دوران لاروی خود را با موفقیت پشت سر می گذارند. بعد از 15 روز که دوران لاروی اسکارها تمام می شود مقاومت آنها بیشتر خواهد شد و به دوران بچه ماهی وارد می شوند در این مرحله مقاومت بیشتری دارند. ایجاد شوک و استرس و تغییرات سریع در خواص و شرایط آب و کمبود اکسیژن محلول در آب اگر باعث تلفات بچه ماهیها نشود احتمال کج شدن اندامهای بدن بخصوص دهان بچه ماهیها خواهد شد. که هر چه بچه ماهیها بزرگتر می شوند کج بودن دهانشان مشخص تر می شود که در حال حاضر این عارضه را بعنوان سکته کردن ماهی می دانند. در حالیکه اگر در اوایل زندگی لاروها و در دوران بچه ماهی کلیه نکات گفته شده را رعایت کنید قطعا چنین عوارضی برای ماهیها بوجود نخواهد آمد.

مسئله مهم دیگر که باید گفته شود سوء تغذیه بچه اسکارها است. تغذیه نامناسب و اشتباه باعث می شود اسکارهای گرسنه به همدیگر حمله کنند و در وحله اول چشم هم جنسان خودشان را می خورند. بنابراین بعد از مدتی اکثر بچه اسکارها چشم نخواهد داشت و کور شده اند. اگر تمام نکات و اصول تکثیر و پرورش اسکارها را بخوبی رعایت کنید. در آنصورت پرورش اسکار برایتان خیلی آسان خواهد بود. دقت کنید همیشه برای اسکارها باید فضای کافی در نظر بگیرید تا آنها با نشاط و سرحال باشند و خیلی سریع و زود رشد کنند. زنجیره کنترل و مراقبتهای ویژه را که شامل اکسیژن کافی، نور کافی، تغذیه مناسب و مقوی با غذاهای زنده، آب سالم و تمیز، فیلتر مناسب، جلوگیری از بروز حوادث مانند ایجاد شوک و استرس و تغییرات سریع DH آب، PH آب، درجه حرارت آب و کنترل و پیشگیری امراض و بیماریها که همه این عوامل را باید بدقت توسط شما رعایت و منظم باشد. در هر صورت چنانچه با هر حالت غیر عادی که منجر به تلفات بچه اسکارها مواجه شدید باید تشخیص صحیح بدهید که :

1- آیا آب آلوده شده است.

2- آیا غذا دادن اشکال دارد.

3- آیا درجه حرارت آب اشکال پیدا کرده است.

4- آیا DH آب تغییر کرده است.

5- آیا به ماهیها شوک وارد کرده اید.

6- آیا ماهیها در خطر ابتلاء به یک بیماری هستند.

بعد از تشخیص، سریعا اقدام به برطرف ساختن آن مشکل بپردازید و پیشگیری لازم برای جلوگیری از ادامه تلفات آنها را بعمل آورید.

کاری را که برای عموم اتفاقات رخ داده، باید سریعا انجام دهید. تعویض قسمت یا تمام آب بچه اسکارها خواهد بود. و با توجه به تشخیص گاهی لازم است بچه اسکارها را به محیط سالم و تمیز دیگری انتقال دهید. بقیه موارد تشخیص باید با نظر خودتان و طبق دستورالعمهای همان تشخیص انجام دهید. چنانچه کافی نبود در صورت نیاز می توانید به صاحب نظران و متخصصین پرورش ماهی مراجعه و از آنها راهنمایی و کمک بگیرید.

طرز تشخیص جنسیت اسکار

ماهی نر:

1- نوک لوله اسپرم نر شبیه به نوک قلم نی و زوکی شکل اس.

2- قوز روی سر ستبر و بلندتر است.

3- لبهای پهن و ضخیمتری نسبت به ماده دارد و کمی دهانش بزرگتر است.

ماهی ماده:

1- نوک لوله تخمدان درست شبیه تخم و لبه آن گرد است.

2- قوز روی سر کوتاه تر است.

3- لبهای ماده باریکتر و نازکتر و دهان آن کوچکتر است

سیچلایدهای گورخری دارای فلسهای ریزی هستند که دائما رنگ خود را عوض می کنند. سیچلایدها دارای هوش سرشاری هستند که با رفتارهای جالب و قابل توجه ایی به تربیت و باروری تخمها و بچه های خود می پردازند.

در واقع هوش سرشار این ماهیها نکات قابل توجه و عجیبی را بهمراه دارد. معمولا هر کدام از سیچلایدهای نر گوشه ایی را بعنوان مقر قدرت خود انتخاب می کنند و هیچکدام از نرهای دیگر حق ورود به آنجا را نخواهند داشت برای انتخاب جفت نرها برای مبارزه به وسط آکواریوم می روند و درگیری و خشونت بخرج می دهند. ماهیهای ماده نظاره گر و تماشاچی آنها هستند و از بین آنها بهترین و قویترین نر را زیر نظر می گیرند و بالاخره نر مورد علاقه شان را انتخاب می کنند. (در واقع نوع ماهی ماده ماهی نر را برای ازدواج انتخاب می کند) بدین ترتیب به مکان مقر نر انتخاب شده می رود و در آنجا می ایستد. در اینحالت ماهی نر انتخاب شده با غرور و شادی با شهامت بیشتری از مرزهایش دفاع می کند و بشدت مراقب اوضاع و احوال نرهای مجاور است. تا به حریم او وارد نشوند. در این مرحله برای جلوگیری از درگیری و خشونت بیشتر بهتر است جفت انتخاب شده را بآرامی به یک آکواریوم دیگر انتقال دهید. و برای آنها یک کوزه یا گلدان کوچک قرار دهید و یا با چند تکه سنگ که بر روی هم می چینید و بحالت غار مانند ایجاد می شود درست کنید که آن مکان مورد انتخاب جفت سیچلاید خواهد بود و در همانجا تخمریزی خواهند کرد. سیچلایدها معمولا درست دارند تخمهایشان را در داخل حفره ها و یا سوراخها مخفی کنند. ماهیهای سیچلاید خیلی زود تخمریزی خواهند کرد. نوع ماهی ماده تخمها را بر روی سطوح صاف می چیند و بلافاصله ماهی نر آنها را بارور می سازد. تخمها چسبنده هستند. بعد از اتمام تخمریزی به مراقبت از تخمها می پردازند. و در حالیکه یکی از آنها تخمها را مراقبت و جریان آب را بر روی آنها ایجاد می کند تا تخمها تمیز بمانند، دیگری برای تهیه خوراک به شکار می رود. مراقبت از تخمها چنان است که حتی در هنگامیکه والدین نگهبانی تخمها را با یکدیگر عوض می کنند تخمها تحت نظر هستند.

بعد از چهار روز تخمها شروع به ترک برداشتن می کنند، والدین آنها را به دهان خودشان منتقل کرده که در حفره داخل دهان قرار می دهند. در طی چهار روز کیسه زرده ایی که در زیر شکم لاروها همراه آنها است بتدریج جذب بدنشان می شود و بعد از آن قادر هستند براحتی شنا کنند. سیچلایدها از فرزندان خود مراقبت می کنند و با رفتارهای هوشمندانه ایی آنها را تحت آموزشهای سختی قرار می دهند. آنها بچه ها را به گردش می برند و در حالیکه یکی از والدین در جلوی صف و دیگری در انتهای صف قرار می گیرند از آنها مراقبت بعمل می آورند. در این مرحله باید دادن غذای زنده را به آنها شروع کنید. بهترین غذای زنده مورد علاقه آنها نوزادان میگو نمکی هستند. روزانه چهار نوبت به آنها غذا بدهید. مقدار غذایی که می دهید باید تمام آن توسط ماهیها خورده شود و چیزی از آن را باقی نگذارند. چنانچه اضافه تر غذا بریزید باعث آلودگی و فساد آب که در این صورت باعث تلفات لاروها خواهد شد. شرایط آکواریوم را باید طبق زنجیره مراقبتهای ویژه و با اصول صحیح نگهداری کنید.

حالت متعددی پیش خواهد آمد که باعث ناراحتی و عصبانیت والدین می شود. که در بیشتر مواقع ماهی نر به اشتباه شروع بخوردن بچه ماهی خودش می کند، که این عمل باعث درگیری و نزاع با ماهی ماده خواهد شد و جفت بشدت با همدیگر زدو خورد می کنند، بطوریکه تا حد مرگ پیش خواهند رفت و اگر شما به کمک آنها نروید و از همدیگر جدا نشوند به مرگ ماهی ماده ختم خواهد شد. قبل از بروز چنین حالتی که ماهی نر بخواهد عصبانی شود بلافاصله باید آنرا از بچه ها جدا کنید و بهتر است فقط ماهی ماده بتنهایی از بچه ها مراقبت کند. بعد از چند روز ماهی ماده را هم از کنار بچه ها بردارید و به ماهی نر خودش معرفی کنید. چنانچه در آنجا درگیری ادامه پیدا کرد بهتر است بین آنها را با یک تیغه شیشه ایی جدا کنید و دو روز بعد تیغه را بردارید اگر همه چیز عادی بود که بین جفت آشتی برقرار است و آنها را تقویت کنید تا مجددا برای شما تخمریزی کنند. چنانچه درگیری ادامه پیدا کرد باز هم بین آنها را با تیغه شیشه ای جدا کنید معمولا بعد از دو مرتبه که آنها را از همدیگر جدا کنید آشتی برقرار خواهد شد.

نوزادان سیچلاید به غذاهای گوشتی علاقه زیادی دارند اگر در هر روز یک وعده دل گاو یا گوسفند به آنها بدهید خیلی سریع رشد خواهند کرد. اگر بموقع به آنها غذا بدهید هیچ مشکلی برای بچه ها بوجود نخواهد آمد. چنانچه به آنها گرسنگی بدهید سیچایدهای بزگتر به کوچکترها حمله ور می شوند و آنها را می خورند و طولی نخواهد کشید که این هم جنس خواری همه گیر خواهد شد و روز به روز تعداد بچه سیچلایدها کمتر خواهند شد. اگر آنها را سریع رقم بندی کنید بطوریکه بزرگترها در یک آکواریوم و کوچکترها در آکواریوم دیگر قرار بگیرند این مشکل خیلی زود برطرف خواهد شد. و شما هم روی نظم و ترتیب و سر موقع به آنها غذا بدهید تا کاملا سیر شوند.

طرز تشخیص جنسیت سیچلاید گورخری:

ماهی نر:

1- باله پشتی بلند و نوک آن تیز است.

2- باله زیر شکم بلند و نوک آن تیز است.

3- لبهای نر کلفت و ضخیمتر است.

4- روی سر آن قوزی ستبر و بر آمده است.

5- بدنش کشیده تر و لاغرتر است.

6- نوک لوله اسپرم در زیر شکم حالت زوکی شکل است.

ماهی ماده:

1- باله پشتی کوتاه و نوک آن گرد است.

2- باله زیر شکم کوتاه و نوک آن گرد است.

3- لبها ظریف و باریکتر است.

4- سر آن قوز ندارد و صاف تر است.

5- بدنش گرد و چاق تر است.

6- زیر شکم ماهی ماده رنگ زرد وجود دارد.

7- نوک لوله تخم در زیر شکم حالت گرد و بشکل تخم است.

انواع بارب ها شامل تایگر بارب، گرین بارب، رزی بارب، شوبرتی بارب و بارب زرد از جمله باربهایی هستند که در ایران بخوبی قابل تکثیر و پرورش هستند. زندگی تمام باربها با همدیگر شباهت دارند. اگر با غذاهای زنده و مقوی خوب تغذیه شوند، تعداد زیادی تخم می ریزد و هر ده روز یک بار میتوان از آنها تخمگیری کرد. اگر به روش صحیح و در سطح بالا این ماهیها را پرورش دهید، از نظر اقتصادی پر سود است. بسیار آسان و ساده می توانید از باربها تخمگیری نمائید و بخوبی آنها را پرورش دهید. ماهیهای بارب بسیار مقاوم، سرسخت و پرتحرک هستند و معمولاً باید بصورت گروهی از آنها تخمگیری شود.

ماهیهای مولد بهتر است از ماهیهای جوان، با نشاط، سالم و از شاه ماهیها انتخاب شوند. سن بلوغ باربها شش ماهگی است و قبل از تخم ریزی باید ماهی های نر از ماده حداقل 10 روز جدا نگهداری شوند. تا تمایل و علاقه آنها نسبت به همدیگر شدید تر و تعداد تخم بیشتری ریخته شود در این مدت باید تمام شرایط نگهداری بخوبی کنترل شود.

باربها چون پرخور هستند باید اکسیژن زیادی در آکواریم آنها باشد. چنانچه با کمبود اکسیژن مواجه شوند، خیلی سریع تلف می شوند. دیده شده است، تعداد زیادی از مولدین بارب در اثر کمبود اکسیژن و عدم دقت کافی در نگهداری آنها تلف شده اند و چرخه تولید آنها چندین ماه به تعویق افتاده است.

برای پیشگیری و احتمال بروز چنین حالتی بهتر است همیشه هر ماه تعدادی از باربهای جوان و شاه ماهی ها را جدا کنید و بعنوان ماهیهای مولد برای آینده نگهداری کنید تا چنانچه چنین مشکلی پیش آید در کمترین زمان باربهای جوان را بتوانید جایگزین کنید. باربها در آکواریم بخوبی تکثیر می شوند. معمولاً یک گروه که تعداد ماده ها 5 عدد و نرها 7 عدد باشد با همدیگر قرار می گیرند و گروهی تخم ریزی می کنند. برای تخم گیری از باربها  ابتدا باید شرایط آب آکواریم با آب سختی بین 3 تا 5 درجه DH آماده شود. قفس توری به اندازه آکواریم داخل قرار می گیرد بطوریکه حداقل 5 سانتی متر از کف آکواریم بالاتر باشد. سنگ هوا برای تأمین اکسیژن داخل آن قرار می گیرد.

معمولاً ماده ها زودتر گذاشته می شوند و پس از چند ساعت نرها هم به آنها معرفی می شوند. چند شاخه گیاه می تواند محیط را آرام و محرک خوبی برای تخم ریزی ماهیها بحساب آید.

بهتر است محیط آکواریم بطور طبیعی تاریک شود و ماهیها شب را آرام و بدون مزاحمت پشت سر بگذرانند. در سپیده دم فردا صبح تخم ریزی با تعقیب نرها به دنبال ماده ها شروع می شود و هر نوبت تعدادی تخم از چشمه های توری عبور می کنند و به کف آکواریم می روند و تا حدود ساعت 12 ظهر تخم ریزی ادامه خواهد داشت. بعد از پایان کار باید مولدین را از آکواریم خارج کنید  چنانچه برای 10 روز آینده مجدداً می خواهید از آنها تخمگیری بعمل آورید نرها را از ماده ها بطور جداگانه نگهداری کنید.

( ماهیها مولد بهتر است با غذاهای زنده و مقوی تغذیه شوند. تا آن مقداری که از توان و انرژی و نشاط را از دست داده اند جبران شود.)

سپس به آکواریم تخمها داروی متیلن بلو اضافه کنید تا از حمله قارچها و خراب شدن و فاسد شدن آنها جلوگیری شود.

معمولاً تا 24 ساعت بعد تخمها باز خواهند شد و لاروها به کف و دیواره ها می چسبند و حرکت خیلی آرام و کمی دارند. کیسه زرده لاروها غذای دو روز آنها را تأمین می کند و روز سوم باید به آنها غذا داد. بهتر است از قبل پیش بینی کرده باشید و تخم میگو باز کنید، بطوریکه همزمان با صبح روز سوم نوزادان میگوی تازه از تخم درآمده و ریز داشته باشند تا بخوبی تغذیه شوند. در این مراحل برای لاروها آب معمولی آماده شده بهتر است زیرا لاروها برای رشد و جذب مواد غذایی و سوخت و ساز بدنشان ( متابولیسم ) به املاح موجود در آب احتیاج دارند.

آب آکواریم لاروها هرگز نباید آلوده و کثیف و کدر شود. میزان اکسیژن محلول در آب همواره باید به اندازه کافی باشد. از اضافه ریختن غذا به داخل آکواریم جداً پرهیز کنید. مشاهده شده است نوزادان میگو که بعنوان غذا برای لاروها به آکواریم اضافه می شوند زیادتر از مصرف بوده است و در آکواریم بعد از چند ساعت در آب شیرین نوزادان میگو تلف و سپس تجزیه می شوند که این امر علاوه بر آلودگی آب و نقصان اکسیژن، باعث تلفات سریع لاروها خواهد شد.

از طرفی منبع رشد انواع بیماریها خواهد بود که علاوه بر آلودگی آب رشد امراض و بیماریها را در بر خواهد داشت. با مشاهده چنین وضعیتی باید بلافاصله قسمتی از آب آکواریم را تعویض نمائید یا اینکه در صورت امکان تمام آب را با آب سالم و مناسب عوض کنید.

طرز تشخیص جنسیت تایگر بارب و گرین بارب

ماهی نر:

1-      لب و دهان و باله های ماهی نر آلبالوئی پر رنگ است. رنگ مشکل که بصورت نوار دور بدن ماهی است تیره و پر رنگ است.

2-      بدن ماهی نر کشیده تر، لاغرتر و پررنگ تر است.

3-      جثه بدن ماهی از پهنا نسبت به ماهی ماده کوچکتر است.

ماهی ماده :

1-      رنگ آلبالوئی بر روی اندامهای ماهی خیلی کم رنگ است و نوار مشکی دور بدن ماهی روشن تر و کم رنگتر است.

2-      بدن ماهی ماده چاقتر و گرد تر است که اگر باله هایش را بطور فرضی حذف کنید گرد شبیه به سکه خواهد شد.

3-      جثه بدن ماهی ماده از پهنا بزرگتر است.

طرز تشخیص جنسیت رزی بارب و شوبرتی بارب

ماهی نر :

1-      معمولاً بعد از بلوغ ماهی نر به رنگ قرمز پر رنگ درمی آید و روی باله پشتی اش خط سیاه ایجاد می شود.

2-      نرها دارای بدن کشیده، لاغر و درازتری نسبت به ماده ها هستند.

ماهی ماده :

1-      ماده ماده خیلی کم رنگ و رنگ قرمز آن روشن است.

2-      ماده ها دارای شکمی بزرگ و چاق هستند که از دو طرف بدنشان بیرون زده است.

بقیه باربها معمولاً از روی همین مشخصات قابل تشخیص هستند.

اولاً : ماهی پررنگ تر نر و ماهی کم رنگ تر ماده است.

دوماً : ماده ها چاق ترند ولی نرها لاغرتر.

سوماً: جثه ماهی های ماده از نرها بزرگتر است.

خانواده ماهی طلایی شامل گلدفیش کالیکو، بلک مور، لاین هد، دم چادری، چشم آسمانی، چشم بادبادکی ( بابل آیز ) و انواع دیگر می باشد.

خانواده ماهی طلایی بسیار متنوع و از انواع زیادی تشیکل شده است و بیشترین طرفداران این ماهیها در ژاپن و چین هستند. تکثیر انواع ماهیهای طلایی بسیار آُسان انجام می گیرد و تخمها از مقاومت بالایی برخوردار هستند. سرسختی و مقاومت و زیبایی این ماهی ها باعث شده است روز به روز طرفداران بیشتری پیدا کنند و هر روز کارشناسان پرورش ماهی با استفاده از علم ژنتیک و وراثت، نژادها و گونه های جدیدی را تولید می کنند. تا کنون حدود 100 نوع ماهی طلایی بوجود آمده است. که فقط چند گونه از آنها به ایران آورده شده اند که تمام آنها با موفقیت تکثیر و پرورش یافته اند، برای تکثیر ماهیهای طلایی روشهای متعددی وجود دارد که عبارتند از :

۱- روش مصنوعی

۲-      روش نیمه مصنوعی

۳-      روش طبیعی

مقاومت ماهیها طلایی در مقابل درجه حرارت آب زیاد است بطوریکه در زمستان در زیر لایه های یخ زمستانی در کف استخرها براحتی درجه حرارت پایین آب را تحمل می کنند. ماهیها خونسرد هستند و همین امر باعث می شود در هر درجه حرارتی فعالیت متناسب با آن داشته باشند در واقع در تابستان که درجه حرارت آب استخر حدود 30 درجه سانتی گراد است ماهی های طلایی بیشترین فعالیت خود را دارند و به غذا و اکسیژن خیلی زیادی احتیاج دارند و به سرعت هم رشد می کنند و از اواخر پاییز که درجه حرارت پایین می آید فعالیت آنها خیلی کم می شود و مصرف غذا و اکسیژن هم به حداقل می رسد و در زمستان به پایین ترین حد ممکن می رسد. معمولاً در زمستان از ذخیره غذایی بدنشان مصرف می کنند که همین موضوع باعث کم شدن وزن آنها می شود. بطوریکه اگر یک ماهی 200 گرم در اوایل پاییز وزن داشته باشد در آخر زمستان حدود 160 گرم وزن خواهد داشت و حدود 40 گرم از وزن آن کاسته می شود. در آکواریم، ماهی های طلایی خیلی زود با هر شرایطی تطبیق می کنند و هر نوع غذایی را بخوبی می خورند. حتی غذاهای پس مانده بقیه ماهیها را در کف از لابه لای ماسه ها می مکند و ذرات ریز غذا را می خورند.

تحرک و جنب و جوش این ماهیها زیاد است و در مقابل بیماریها و امراض پوستی مقاوم و خیلی بندرت بیمار می شود. از طرفی چون پرخور و پرتحرک هستند، بعضی اوقات آب آکواریم را کدر آلوده می سازند که در اینصورت هر هفته بهتر است مقداری از آب آنها را تعویض کنید. اکسیژن مصرفی گلدفیشها خیلی زیاد است و باید همیشه اکسیژن آب ماهیهای طلایی تأمین باشد.

روشهای تکثیر و پرورش ماهیهای طلایی

1- روش مصنوعی

در ایران برای اولین بار از روش مصنوعی در کارگاه پرورش ماهی در رشت توسط محمدرضا شیخیان با موفقیت انجام شده است. در روش مصنوعی باید حوضچه های مخصوصی برای مولدین آماده ساخت که دارای سیستم فیلتر و اکسیژن دهی و ورودی و خروجی آب مرتب باشد و بخوبی قابل کنترل  و از قبل آماده و مجهز باشد.

در حوضچه های مخصوص ماهیهای نر از ماهی های ماده بطور جداگانه نگهداری می شوند. از قبل کلیه وسایل و آکواریم ها و ابزار کار آماده و مهیا می شود. در روش مصنوعی طریقه تخمگیری کاملاً بصورت مصنوعی انجام می شود. یعنی ماهی ها هرگز همدیگر را نمی بینند و یا تماسی با هم ندارند. ابتدا ماهیهای مولد باید وزن شوند و به ازای وزن هر ماهیها مقدار هورمون هیپوفیز یا هورمون HCG طبق دستور بصورت محلول درآید و با سرنگ مقدار لازم به هر ماهی تزریق شود. برای ماهی های ماده 24 ساعت قبل از تخم گیری فقط در یک نوبت میزان هورمون تزریق می شود ولی برای ماهی های نر بهتر است مقدار محاسبه شده هورمون در دو نوبت و بفاصله 12 ساعت تزریق شود. بعد از 24 ساعت ماهی های مولد آماده هستند ابتدا ماهی ماده را آزمایش می کنیم، اگر تخمها رسیدگی کامل پیدا کرده باشند برای تخمگیری با احتیاط و به آرامی از دو طرف پهلوی ماده با فشار ملایم تخمها به بیرون هدایت می شوند و داخل یک ظرف قرار می گیرند. سپس از دو عدد ماهی نر استفاده می کنیم و اسپرم گیری می شود. این عمل را گشن گیری یا تخمگیری به روش مصنوعی هم می گویند. حالا با ملایمت تخمها را با اسپرمها مخلوط می کنیم که بهتر است از یک پر استفاده شود تا تخمها صدمه نبینند. سپس تخمهای داخل ظرف را با محلول آب نمک 7/0 % شستشو می دهیم که معمولاً حدود پنج دقیقه باید شستشو را انجام دهیم و همانطور با ملایمت تخمها را با اسپرم نرها مخلوط می کنیم. تا تمام تخمها بخوبی بارور شوند. بعد از آن چون تخمها چسبندگی دارند و تا زمانیکه با آب نمک شستشو می دهیم این خاصیت چسبندگی کم است. حالا باید تخمهای بارور شده را به آکواریم هایی که از قبل آماده ساخته ایم منتقل سازیم. در هر آکواریم تعداد مشخصی بطور تقریبی تخم رها می سازیم، بعد داخل هر آکواریم یک شعله اکسیژن قرار داده می شود و مقداری داروی متیلن بلو با غلظت 1/0 % اضافه می شود تا از خرابی تخمها و شیوع و حمله قارچها جلوگیری بعمل آید. ماهیهای مولد بعد از پایان کار به حوضچه ها بر می گردند و برای نوبت بعدی بخوبی تغذیه و نگهداری می شوند.

تخمها درداخل آکواریم بعد از 48 ساعت باز می شوند و بتدریج لاروها به دیواره آکواریم می چسبند. لاروها همراه خودشان کیسه زرده دارند که تا سه روز از آن تغذیه می کنند و در این مدت به هیچ غذایی احتیاج ندارند. معمولاً از صبح روز چهارم لاروها اشتهای زیادی برای خوردن غذا دارند. نوزادان میگوی نمکی بهترین غذا برای آنها بحساب می آیند. لاروها هر چه بزرگتر می شوند باید مقدار غذا و محل نگهداری متناسب با آنها باشد و تمیزی آب لاروها و رقم بندی بچه های ماهی طلایی در هر 15 روز یک نوبت باید انجام شود. در روش مصنوعی نکات بسیار مهمی وجود دارد که حتماً باید مورد توجه قرار گیرد.

1-   محل تزریق هورمون باید بین برانشی و باله پشتی و در وسط بدن ماهی بصورت عضلانی زده شود و حداکثر نیم سانتی متر سوزن سرنگ بداخل بدن ماهی وارد شود.

2-      فاصله زمانی تزریق برای ماده ها نرها رعایت شود.

3-      مقدار محلول هورمون باید دقیق محاسبه شود و برای هر ماهی به اندازه تعیین شده تزریق شود.

4-      کلیه لوازم باید کاملاً تمیز، استریل و ضد عفونی باشند.

5-      قبل از انجام تخمگیری ( گرفتن تخم و اسپرم ) حتماً از باروری و رسیدگی کامل تخمها و اسپرمها باید باید مطمئن بود.

6-      اشخاص مبتدی از این روش استفاده نکنند.

7-   حتماً از افراد آگاه، متخصص و کارشناس پرورش ماهی کمک بگیرید. بدلیل حساسیت و دقت لازم در موقع انجام و تشخیص باروری تخمها و اسپرم به تنهایی عملیات را انجام ندهید.

2-      روش نیمه مصنوعی :

در این روش مانند روش مصنوعی تمام کارهای مربوط به تزریق هورمون هیپوفیز یا HCG به مولدین انجام می شود. به جای اینکه با روش مصنوعی تخمها و اسپرم گرفته شود. از اینجا به بعد را بصورت طبیعی ماهیها در کنار یکدیگر قرار می گیرند و بصورت طبیعی با تعقیب و گریز همدیگر و با فشارهایی که ماهیهای نر از دو طرف به پهلوی ماهی ماده وارد می آورند باعث می شوند ماهی ماده تخمهایش را رها سازد و همزمان نرها هم بصورت طبیعی و با میل خودشان اسپرمها را رها می سازند و در چندین نوبت تعقیب و گریز هر نوبت تعداد زیادی تخم رها می شود. معمولاً چند ساعت طول می کشد تا تخمگیری انجام شود. در این روش بهتر است ماهی های ماده و نر بصورت گروهی و به نسبت 5 به 7 در کنار هم قرار بگیرند چون نتیجه تخمگیری بهتر خواهد شد.

چنانچه در آکواریم تخمگیری صورت می گیرد بهتر است تعداد ماده یک عدد و تعداد نرها 2 عدد باشند. در روش نیمه مصنوعی چون نیمی از کار توسط ماهی ها باید انجام شود و چون ماهی ها هم علاقه شدیدی به خوردن تخمهایشان دارند بنابراین باید چاره کاری اندیشید تا تخمها از دسترس مولدین دور یا پنهان شوند. می توان ماهیها ی مولد را داخل قفس توری قرار داد و یا با انبوه گیاهان طبیعی یا مصنوعی آکواریم را پوشانید که تخمها در لابلای گیاهان استتار شوند و یا از چشمه های تور عبور کنند.

بعد از پایان تخم ریزی که معمولاً ماهیها دیگر میلی به تعقیب همدیگر نشان نمی دهند از آکواریم خارج شوند و به محل نگهداری انتقال داده شوند. در این روش معمولاً هر 15 روز یکبار می توانید از ماهی های تخمگیری کنید. در مدت 15 روز بهتر است ماهیهای ماده از نر جداگانه نگهداری شوند و با بهترین روش ممکن آنها را تغذیه نمایید.

3-      روش طبیعی در آکواریم یا حوضچه

الف- روش قفس توری

ب- روش استتار

راحت ترین و ساده ترین طریقه تکثیر و پرورش ماهیهای طلایی روش طبیعی است. همانطور که گفته شد، بهتر است مولدین ماده و نر از همدیگر جدا نگهداری شوند و به بهترین شکل ممکن تغذیه شوند. آب سالم و اکسیژن کافی داشته باشند. ماهی های طلایی در آکواریم یا حوضچه می توانند تخمگیری نمایند. محل تخمگیری باید از قبل کاملاً آماده و مهیا باشد و درجه سختی آب هم بین 10 تا 15 درجه باشد. تعداد ماهی های مولد باید متناسب با آن باشد. مثلاً اگر در یک آکواریم 40 * 35 *70  سانتی متر قرار است تخمگیری انجام شود بهتر است از یک ماهی ماده و دو عدد ماهی نر استفاده شود. چنانچه در حوضچه 1*1*4 متر قرار است تخمگیری شود بهتر است از 10 عدد ماهی ماده و 14 عدد ماهی نر انتخاب و مورد استفاده قرار بگیرد. در محل تخمگیری هرگز  به ماهیها غذا داده نمی شود چون غذا دادن علاوه بر اینکه آب را آلوده می سازد باعث فساد و خرابی تخمها نیز می شود و رشد قارچها را همراه خواهد داشت که خود قارچها هم باعث از بین رفتن بقیه تخمهای باقیمانده خواهند شد و در نتیجه غذا دادن در مکان تخمگیری مولدین باعث از بین رفتن تمام تخمها خواهد شد.

الف- روش قفس توری

در این روش قفس توری داخل مکان تخمگیری آکواریم یا حوضچه قرار می گیرد. ( معمولاً قفس متناسب با مکان تخمگیری ساخته می شود ) چشمه های تور باید آنقدر درشت باشند که تخمها براحتی از آن عبور کنند. بطوریکه ماهیهای مولد از آن چشمها نتوانند به بیرون از قفس توری بیایند. بهتر است ماهیهای ماده را در ساعت 12 ظهر داخل قفس قرار دهید تا فرصت داشته باشند با محیط انس بگیرند و در آنجا با آرامش احساس امنیت کنند و در واقع محل را انتخاب و مورد پسند قرار بدهند. بعد از 3 الی 4 ساعت نرها به داخل قفس گذاشته می شوند. بهتر است چند شاخه گیاه طبیعی یا مصنوعی داخل قفس قرار بگیرد تا برای ماهیها محیط طبیعی تر جلوه کند و به امنیت و آرامش ماهیها بیشتر کمک کند. ضمناً گیاهان می توانند محرک و راه انداز خوبی برای تخم ریزی باشند. یادآوری می شود در مکان تخم گیری هرگز غذا داده نشود. محل تخم گیری آکواریم یا حوضچه باید دارای آب با سختی مناسب بین 10 تا 15 درجه DH از قبل آماده شده باشد و در همان بعدازظهر نرها را در قفس قرار دهید. ماهیهای نر خودشان را به ماده ها معرفی می کنند و با حرکت نزدیک و چسبیده و آنها تمایل به تخمگیری یا بی میلی خودشان را ابراز می کنند و بهتر است بصورت طبیعی نور کم و به تاریکی شب ختم شود و هرگز آنشب روشنایی را نباید روشن کنید تا ماهیها بتوانند شب را در آرامش استراحت کنند تا فردا در سپیده دم صبح ابتدای روشن شدن هوا، ماهیهای نر با تعقیب  ماهیهای ماده به تخمریزی بپردازند. هر ماهی ماده که اعلام آمادگی کند با دو عدد ماهی نر و گاهی هم بیشتر عمل تخمریزی را شروع می کنند.

ماده ها و نرهای دیگر یکی بعد از دیگری به جمع آنها می پیوندند و طولی نمی کشد که تمام ماهیها تعقیب و گریز را شروع می کنند و تخمها بصورت انبوه پاشیده می شوند و به آرامی به کف و دیواره ها می چسبند.

بعضی ماهیها تخم خوره های حرفه ایی هستند که بر می گردند و تعدادی تخم را قبل از اینکه توری عبور کنند می خورند. که این مسئله اصلاً مهم نیست. چون آنقدر تخم زیاد می ریزند که خوردن تعدادی از آنها هیچ اثری نخواهد داشت. بلکه باعث تشویق و علاقه مندی آنها خواهد شد که در نوبت بعدی بخوبی تخمگیری با تمایل شدیدتری انجام می دهند. چون بصورت غریزی متوجه می شوند سهمی از آن تخمها نصیب خودشان خواهد شد. در هر صورت هیچ گونه مزاحمتی یا ممانعتی از ادامه تخم ریزی نباید صورت بگیرد. معمولاً تخم ریزی حدود 5 ساعت ادامه خواهد داشت و در پایان سطح آب کف می زند و آب کدر و شیری رنگ می شود. دیده شده است، بعضی از ماهیهای ضعیف تر بر اثر فشار زیاد تلف شده اند و گاهی آنقدر صدمه می بینند که بیمار می شوند و هرگز در آینده برای تکثیر مناسب نخواهند بود که در این صورت بهتر از اینگونه ماهیها را از دور خارج کنید.

با مشاهده تخمها و با ساکت و آرام شدن ماهیها باید با حوصله آنها را از آنجا خارج کنید و با حوصله و آرامش کارهای لازم را در کمال خونسردی و با دقت تمام انجام دهید.

1-   ماهی های ماده را از ماهیهای نر جدا کنید و هر گروه را به محل خودشان انتقال دهید و مکان نگهداری مولدین باید از قبل آماده شده باشد.

2-   در صورتیکه آب خیلی شیری و ابری رنگ شده است بهتر است مقداری از آب را با آب مناسب که همان شرایط را دارد تعویض کنید. می توانید از یک فیلتر برقی کمک بگیرید و چند ساعت فیلتر داخل آب کار کند تا آب را شفاف و زلال کند.

3-   مقداری داروی متیلن بلو به آکواریم تخمها اضافه کنید. معمولاً ( 1/0 % ) رنگ آب باید آبی آسمانی شود بنابراین بهتر است دارو را قطره قطره اضافه کنید و رنگ آب زیاد آبی پررنگ نشود دارو باعث جلوگیری از رشد و حمله قارچها به تخمها خواهد شد.

4-   اکسیژن آب تخمها باید کافی باشد. معمولاً دو روز طول خواهد کشید تخمها باز شوند و روز سم لاروها به دیواره و وسایل داخل آب می چسبند. در این مرحله بهتر است قفس توری از آنجا خارج شود. مواظب باشید لاروها چسبیده به قفس تور با تکانهای آرام رها شوند معمولاً تا روز ششم ( یعنی سه روز بعد از چسبیده شدن ) لاروها هیچگونه غذایی نمی خواهند. در این سه روز لاروها زیر شکمشان کیسه زرده ایی دارند که از آن تغذیه می کنند و احتیاج به هیچ غذایی نخواهند داشت.

    صبح روز چهارم ( سعی صبح روز هفتم از زمان تخم ریزی) که لاروها چهار روز عمر دارند کاملاً شنای آزاد پیدا کرده اند و کیسه زرده آنها هم کامل جذب بدنشان شده است. از اینجا به بعد لاروها احتیاج به غذا دارند که اهمیت بسیار زیادی دارد. باید روزانه چهار نوبت به لاروها غذا داد. بهترین غذای زنده در این مرحله نوزادان میگوی نمکی هستند که از قبل باید تدارک دیده باشید. لاروها خیلی پرخور و با اشتها هستند و خیلی سریع رشد می کنند بطوریکه رشد روزانه آنها را با چشم می توان مشاهده کرد بعد از چند روز لاروها باید به مکان جدید و بزرگتر که از قبل آماده شده است انتقال داده شوند. بطور متوسط برای هر متر مربع سطح آب باید 500 عدد لارو ماهی در نظر گرفت. ارتفاع آب باید 30 سانتیمتر باشد ولی چنانچه در حوضچه پرورش ماهی رها شده اند در مدت یکماه ارتفاع بتدریج بالاتر می آید و در آخر یکماه به یک متر خواهد رسید. اکسیژن، فیلتر، نور و تغذیه مناسب همواره باید مورد توجه باشد. بسیار دیده شده است بر اثر آلودگی آب، کمبود اکسیژن محلول در آب تعداد زیادی از لاروها در روزهای اول تلف شده اند.

در پروش ماهی طلایی یک مشکل بزرگ که تعداد بچه ماهی ها را کم می کند، هم جنس خواری بچه گلدفیش های بزرگتر است. بین آنها خیلی زود اختلاف اندازه بوجود می آید و آنهایی که بزرگترند بچه ماهیهای کوچکتر را خیلی راحت می خورند. بهمین منظور بهتر است هر 15 روز یک نوبت بچه ماهی ها را رقم بندی کنیم و آنهایی که هم اندازه هستند یعنی بزرگترها با همدیگر و کوچکترها هم با همدیگر نگه داری کنیم.

بعضی اوقات 500 عدد لارو ماهی طلایی در مدت 15 روز آنچنان تفاوت اندازه پیدا می کنند که به 3 اندازه رشد می کنند. یعنی حدوداً  هر 170 عدد به یک اندازه رشد می کنند. که معمولاً بزرگ متوسط و ریز هستند. آنها که بزرگ و درشت تر شده اند ( به آنها شاه تخم یا شاه ماهی می گویند) در صورتیکه مخلوط با بقیه باشند و رقم بندی نشوند شروع به خوردن کوچکترها و ریزها خواهند کرد و همین رویه ادامه پیدا می کند تا اینکه حداکثر 100 عدد خیلی بزرگترها باقی خواهند ماند و معمولاً سه ماه که بگذرد دیگر اندازه ها بزرگ شده و همدیگر را کاری نخواهند داشت. عمل رقم بندی و اندازه کردن بچه ماهی های طلایی معمولاً باید تا شش ماهگی ادامه پیدا کند. در موقع رقم بندی اکثر پرورش دهندگان، ماهیها را از نظر رنگ، نژاد، گونه از نظر باله ها و چشم طبقه بندی و جدا می کنند. مثلاً بچه ماهیهایی که دارای دم خراب و فقط یک دم دارند و اصطلاحاً به آنها تک دم گفته می شوند در همان ابتدای کار از ردیف پرورش خارج می کنند چون ارزش اقتصادی ندارند و بعد از چند ماه زحمت، بچه ماهیهای زشت و بی قواره ایی پرورش یافته است. اغلب کارگاه های پرورش ماهی دقت لازم را در مورد این مسائل دارند.

ب- روش استتار گیاهی

در روش استتار گیاهی محلی که قرار است در آنجا تخمگیری صورت گیرد. داخل آکواریم یا حوضچه را با انبوه گیاهان طبیعی و مصنوعی کف و بالا را بطور کامل پوشش می دهند. تا تخمها در لابه لای آن استار شود. در مدتی که مولدین سرگرم تخمریزی هستند تعداد کمی از تخم ها خورده می شود. پس از اتمام کار تخمریزی مولدین شروع به خوردن تخمها می نمایند. بنابراین باید مراقبت لازم انجام شود تا در پایان تخم ریزی مولدین از آنجا خارج شوند و همانند روش قبل بقیه مسائل را انجام داد. روش سنتی که در ایران رایج است و بیشتر برای ماهی قرمز هفت سین شب عید انجام می دادند بدین صورت است. در استخرهای پرورش ماهی قرمز ابتدا کف استخر را با انواع جاروهای کوهی و یا خارهای کوهی بصورت بسته بندی درست می کنند و در سرتاسر کف استخر چیده می شود و برای هر استخر 10 عدد ماهی ماده و 14 عدد ماهی نر قرار می دهند و معمولاً در اوایل بهار اینکار انجام می شود و در طی سال فقط روزانه مقداری نان خشک روی سطح آب می اندازند تا ماهیها را به سطح آب بیاورد و نور آفتاب آنها را قرمز کند و در پایان سال اوایل اسفند تمام استخر را خالی می کنند، ماهیهای تولید شده را بفروش می رسانند و تعداد ماهی مادر را دوباره به استخر رها می کنند و مجدداً برای سال بعد بهمین روش کار را ادامه می دهند که در این روش نتیجه تکثیر و پرورش در پایین ترین حد ممکن خواهد بود. البته روش سنتی اصلاً قابل قبول نیست و هیچکدام از اصول تکثیر و پرورش در آن رعایت نمی شود و به نسبت تخم ریزی که انجام می شود، تعداد لاروها در پایان سال بسیار پایین است. در واقع در پایین ترین حد ممکن تولید خواهد شد. چنانچه از روش قفس توری استفاده شود درصد بیشتری تولید خواهد شد.

روش تشخیص جنسیت ماهی های طلایی

ماهیهای طلایی معمولاً بعد از یکسال به سن بلوغ می رسند و در آن موقع قابل تشخیص جنسیت هستند. ماهی نر معمولاً زودتر بالغ می شود. سن بلوغ در ماهی های طلایی برای ماده ها یکسال است و برای نرها معمولاً بعد از نه ماهگی بالغ خواهند شد. ماهیها ی بالغ براحتی قابل تشخیص جنسیت هستند.

ماهی نر :

1-      لبه باله های آبششی جلو در ماهی های نر :

اولاً : ضخیم تر است.

دوماً : بصورت دندانه دندانه است.

سوماً: بر روی هر برآمدگی که بصورت دانه دانه و زبر است، یک نقطه سفید رنگ برآمده وجود دارد.

2-      بر روی سطح آبشش یا برانشی ماهی نر همان نقاط سفید برآمده وجود دارد.

3-   معمولاً گلدفیشهای ماده دارای شکم های بزرگتر و گنده ایی هستند در حالیکه نرها دارای شکل ظاهری دراز و کشیده و لاغرتر هستند.

4-   درماهی نر زیر شکم قسمت خروجی لوله بیضه های نر در انتهای متصل به بدن شکل آن زوکی شبیه به نوک قلم نی سر شده است.

ماهی ماده :

1-   ماهیهای ماده دارای باله های نازک و ظریفتر و لبه باله های آبششی خیلی نازک و ظریف است و هیچگونه برآمدگی و نقطه سفید بر روی آن وجود ندارد.

2-      روی سطح برانشی هم هیچگونه برآمدگی و نقطه سفید وجود ندارد.

3-      تمام گلدفیشهای ماده دارای شکمی چاق، گنده و بزرگ هستند و از روی شکل ظاهری آنها با نگاه آول قابل تشخیص هستند.

4-   در زیر شکم قسمت خروجی لوله تخمدان در انتهایی که متصل به بدن می شود شکل آن گرد و شبیه به تخم که از آن خارج می شود است.

 اسکات ها ماهیانی هستند که می توانند تا بیش از 30 سانتی متر رشد می 
      کنند.ماهیانی که به سختی با شرایط آکواریوم اخت می شوند.این ماهی ها به آبهای 
      شیرین تعلق ندارند ولی گونه های کوچک را می توان در آکواریوم آب شیرین 
      نگهداری نمود.بعد از بلوغ ترجیح می دهد تا در آب شور نگهداری شود.ولی با تمام 
      این اوصاف هر روز بر طرفداران و خواهان این ماهی افزوده می شود.
      pH آب این ماهی باید بین 7.5-8.5 باشد.دمای آن نیز باید در حدود 20-28درجه 
      باشد.ماهیان دیسکی شکلی هستند که دهان و سر نسبتا کوچکی دارند.با بزرگ شدنشان 
      بر گردی آنها افزوده می شود.اسکات های جوان از رنگ نسبتا براقی برخوردار 
      هستند.طرفین بدن سبز-نقره ای و یا قهوه ای-نقره ای است و تمام لکه های سیاه 
      رنگ بزرگی بر روی بدنشان دارند.رنگ باله ها بسیار متنوع است ولی هیچگاه بطور 
      کامل رنگ به خود نمی گیرند.با شروع دوران بلوغ از گیرایی و جذابیت رنگ بدن آن 
      کاسته می شود و رنگ بدن به نقره ای کدر متمایل می شود که نقطه های ساه بزرگی 
      بر روی آن قرار دارد.در صورتی که در آب شور نگهداری شوند رنگ براق تر و 
      زیباتری خواهند داشت.
      نگهداری آنها آسان است.فراهم کردن غذای آنها مشکل نیست و به دلیل همه چیز 
      خواری می توان از هر نوع غذایی اعم از زنده،یخ زده،خشک و... استفاده کرد.ولی 
      باید توحه داست که باید در عذایشان مقداری مواد گیاهی گنجانده شود.همچنین این 
      ماهی گیاهان آکواریومی را نیز خواهد خورد.به خاطر حریص و پر خور بودن آنها 
      باید فیلتراسیون مناسب و منظم نیز انجام گیرد.برای این منظور باید فضای خالی 
      بین سنگریزه های کف تانک بطور منظم تمیز و پاک شوند.تعویض آب در دوران جوان 
      لازم است ولی با این وجود می توانند درصد زیادی از نیترات را تحمل کنند.بعد 
      از بلوغ باید به آکواریوم آب شور(آب دریا)منتقل شوند.ولی این فرآیند ممکن است 
      سالها به طول انجامد.
      این ماهی ها  سازکار و صلح جو هستند ولی در بعضی مواقع به درگیری و جدل با 
      دیگر ماهیان می پردازند. به آکواریوم بزرگی با فضای مناسب برای شنا کردن نیاز 
      دارند.
      تا کنون مورد موفقی از تکثیر آنها در اسارت گزارش نشده است.ولی اکثریت بر این 
      باورمد که در بستر های مرجانی تخم ریزی می کندو سپس بچه ماهی ها(ماهی های 
      جوان)به آبهای شیرین و دهانه ی نیمه شور رودخانه ها مهاجرت می کنند و دوباره 
      پس از بلوغ به آب های شور باز می گردند.
      منتظرمقاله ی تکمیلی در مورد این ماهی باشی

 گیاهان گياهان اكواريومي

      یکی از سوالاتی که برای اکثر آکواریوم داران مطرح می شود این است که آیا من 
      هم باید در آکواریوم خود گیاه داشته باشم؟در جواب این سوال باید بدانید که 
      آکواریوم بدون گیاه مانند خانه ی بدون اثاثیه است!!!
      از جمله عواملی که نگهداری گیاهان را اجتناب ناپذیر می کند تامین غذا برای 
      ماهیان،کمک به بهتر جلوه نمودن ماهی ها،ایحاد سرپناه برای ماهی های کوچک،بچه 
      ماهی ها، ماهی های ضعیف،ماهی های باردار،تامین امنیت ماهی ها و ایجاد مکانی 
      برای تخم ریزی آنها می باشد.همچنین ریشه گیاهان با جذب پس مانده ی غذا ها و 
      فضولات آنها مانع از تجمع آنها در تانک شما می شود.
      سوال: پرا اکثر گیاهان من بعد از حدود یک ماه از بین می رود؟آیا همیشه مجبور 
      هستم که به خریدن گیاهان ادامه دهم؟آیا گیاهان پلاستیکی بهترین گزینه برای من 
      خواهند بود؟
      باید توجه داشته باشید که گیاهان آکواریومی به چند مورد اساسی نیازمندند:
       
      ۱-کف پوش مناسب:برای نگهداری گیاهان داشتن کف پوش مناسب از اساسی ترین نیاز 
      هاست.سنگ ها باید حدود 2-3 میلیمتر باشند .کلسیم آنها باید بسیار اندک 
      باشد.نباید زبر و نوک تیز باشند.زیرا در این صورت گیاه شما قادر به ریشه 
      دواندن نیست و براحتی صدمه دیده و موجب مرگ گیاه می شود.یکی از بهترین پ.شش 
      ها که امروزه در اکثر مغازه های آکواریوم یافت می شود سنگریزه های ساحل است 
      زیرا که فاقد مواد مضر بوده و نیز بسیار صیقل خورده و مناسب است. گیاهان در 
      این نوع شن به راحتی می توانند ریشه دار شوند همچنین این بستر موجب می شود تا 
      با رشد ریشه ها در کف استقامت و ماندگاری آنها در کف آکواریوم افزوده 
      شود.استفاده 100% از شن نیز توصیه نمی شود.زیرا شن ها می توانند به تکه ای 
      سخت و محکم تبدیل شوند که مانع رشد ریشه ها می شود.همچنین از خاک به دلیل 
      داشتن برخی مواد مضر بپرهیزید.همچنین برای کاشت گیاهان می توانید از گلدانهای 
      سفالی یا پلاستیکی استفاده کنید.البته منظور گلدان صرف نیست بلکه می توانید 
      از ظرف ماست ،لیوان یکبار مصرف و دیگر ظروف استفاده کنید. در اینصورت یکی از 
      مسایل مهم در کاشتن گیاهان آکواریومی که در آمدن آنها پس از کاشت است برطرف 
      خواهد شد.برای این منظور سطلی را از آب پر کنید و در داخل این سطل اقدام به 
      کاشتن گیاهان نمایید.سپس ظروف را به آکواریوم منتقل کنید.ریشه ی گیاه را در 
      هنگام کاشتن به خوبی پهن کنید و از آسیب وارد کردن به آن دوری کنید.در هنگام 
      کاشت و یا در هر زمانی برگ های خراب، سوراخ و یا صدمه دیده را جدا کنید زیرا 
      انرژی که صرف بازیابی این برگ خواهد شد می تواند برای تولید برگ های تازه و 
      سرحال به کار رود.
       
     

 ۲-مواد مغذی : برخی از مواد برای رشد گیاهان نیار است.یکی از این مواد آهن 
      است که در سبزه و نیز رشد رنگدانه های سبز گیاهان به کار می رود.دیگر مواد 
      مورد نیاز گیاهان عبارتند از:منگنز،روی،منیزیم، مس، پتاسیم، سولفور، فسفر، 
      کلسیم، و نیتروژن.البته این به این معنی نیست که شما باید تک تک این مواد را 
      تامین کرده و در اختیار گیاه قرار دهید. بلکه بیشتر این مواد در آب شیر موجود 
      است و برخی نیز از طریق ماهی ها و و باقی مانده ی غذا ها تامین می شود.تنها 
      چیزی که در این مورد نیاز دارید داشتن مقداری کود مایع(یا بصورت قرص)برای 
      آکواریوم است که از وجود مواد مورد نیاز برای گیاهانتان اطمینان حاصل کنید.از 
      دیگر مواد مورد نیاز ماهی ها نیترات است که با تبدیل اوره ی حاصل از ادرار 
      ماهی در اختیار گیاهان قرار می گیرد.
      ۳-نور،CO2: از دیگر سوالاتی که ممکن است در ذهن اکثر افراد مطرح شوداین است 
      که آیا نور آکواریوم من به اندازه ی کافی است؟باید توجه داشته باشید که 
      استانداردی که برای همه ی آکواریوم ها و تمام گیاهان صدق کند وجود ندارد بلکه 
      میزان نور با توجه به موقعیت آکواریوم و گیاهان درون آن تعیین می 
      شود.ولی به یاد داشته باشید که نور زیاد همیشه رشد زیاد را به دنبال ندارد 
      بلکه باید همواره تعادلی میان نور و CO2 آکواریوم برقرار باشد. یعنی شما نمی 
      توانید با داشتن اندکی ماهی(CO2 کم) نور آکواریوم را زیاد کرده و انتظار رشد 
      گیاهان را داشته باشید(وبرعکس). پس همیشه سعی کنید این تعادل را حفظ 
      کنید.استانداردی که برای اکثر آکواریوم ها به طور نسبی صادق است 1.5-2 
      وات(Watt) برای هر 4 لیتر(1gallon=3.7853) می باشد.البته در مورد رنگ نور سعی 
      کنید رنگ های مختلف(طیف های مختلف) را امتحان کرده و بهترین را انتخاب کنید.و 
      اصلا نگران گیاهان نباشید زیرا گیاه می تواند ظرف چند روز دوباره به حالت 
      قبلی باز گردد. یکی از بهترین نورهایی که می تواند مورد استواده قرار گیرد 
      ترکیبی از 2 لامپ فلورسنت و لامپ هالوژن است

مسلما آکواریوم داران می خواهند ماهی های خود را حفظ کنند و به همین منظور 
      اقدام به خرید برخی دارو ها می کنند و در بعضی مواقع این دارو ها موثر واقع 
      می شود.ولی یک هشدار قبل از مصرف این دارو ها باید مورد توجه قرار گیرد:بعضی 
      از دارو ها می توانند در مدت طولانی زیان آور باشند. درمان توسط "مالاشیت 
      گرین" و "متیلن بلو" می تواند موثر باشد ولی متاسفانه همین داروها برخی از 
      باکتری های مفید را نیز از بین می برند. برخی از دارو ها در طول مدت درمان 
      موجب می شوند کربن و زئولیت از بین بروند. و این امر عامل موثری است که با از 
      دست دادن این باکتری ها(مواد) نیم چرخه ی کربن/ زئولیت ناقص بماند.
      حمام نمک
      یکی از راه های موثر در درمان بیماری ماهی ها حمام نمک است که کزیت آن از بین 
      نبردن باکتری های کفید می باشد. حمام نمک یکی از بهترین دارو های ضد عفونی 
      کننده و ضد قارچ است.اگر می خواهید برای درمان از غلظت زیاد نمک استفاده کنید 
      بهتر است به تدریج مقدار نمک مورد نظر را اضافه کنید تا به ماهی ها هم فشار 
      وارد نشود و دچار اختلال نگردند.در بعضی از مواقع استفاده از حمام نمک برای 
      مدت کوتاه می تواند بسیار مفید و موثر باشد.برای این منظور از مفدار بیشتری 
      نمک استفاده می کنیم.

عدد هفت در روايات :

«هركس اقرار به هفت چيز كند مؤمن است » ـ «بازخواست مردم ازهفت چيز در قيامت » ـ «وصيت به هفت چيز» ـ «محاجه اميرالمؤمنين(عليه السلام) با قوم خود در قيامت با هفت خصلت » ـ «واجبات نماز هفت چيز است » ـ وقت ، طهارت ، توجه ، قبله ، ركوع ، سجود ـ «اگر بنده اى گناه كند ، ملك موكل بر شانه راست هفت ساعت براى استغفار به او فرصت مى دهد» ـ «تقسيم بندى عمر فرزندان به سه هفت سال » (هفت سال نخست براى بازى ، هفت سال دوم براى آموزش و هفت سال سوم براى فراگيرى حلال و حرام ) ـ «كودك در هفت سال نخست آقايى مى كند و در هفت سال دوم فرمانبردار و در هفت سال سوم مشاور خانواده است » ـ «قرآن بر هفت حرف نازل شده .»۱

- هفت سنگ به شيطان زدن در زيارت حج
- قرآن هفت بخش دارد: وعد، وعيد، وعض، قصص، امر به معروف، نهي از منکر و ادنيه؛
در بهشت 7 چشمه و نهر و در دوزخ 7 طبقه «عشکوب» است که آخرين آن اسفل السافلين است؛

 در کتاب " درخشش عدد هفت در قرآن کریم" نوشته "عبد الدائم الکحیل"،آمده قرآن دارای یک نظم عددی است که سر سلسله آن عدد هفت و توابع آن می باشد .

وی افزود: بعد از بررسی هر آیه و تعداد حروف و کلمات آن و تعداد این آیات و موقعیت آن در سوره خواهیم دید که این اعداد حساب شده و در نهایت یکی از توابع عدد هفت می باشد.

وی اشاره کرد: اولین عددی که خداوند در قرآن ذکر کرده، عدد هفت است.

وی افزود: میان سوره "بقره" که اولین بار عدد هفت در این سوره آمده وسوره "نباء" که آخرین هفت در آن ذکر شده ، 77 سوره قرار دارد .

میان آیه 29 سوره بقره که برای اولین بار عدد هفت آمده تا آیه 12 سوره نباء که آخرین عدد هفت در آن آمده، 5649 آیه وجود دارد که در آن عدد هفت و یکی از توابع عدد هفت وجود دارد که اگر7 را ضربدر عدد 307 بکنیم، عدد بالا به دست می آید.

تعدادي از مشهورترين هفت هاي جهان عبارتند از:

هفت طبقه بهشت:

بر اساس آيات قرآن و مفسران احاديث،بالاترين درجه سعادت معنوي،ورود به طبقه هفتم بهشت است. مسلمانان به وجود هفت طبقه يا مرحله آمرزش و بهشتي شدن اعتقاد دارند.اين طبقات هفتگانه همانايي هستند كه طي شده است.

هفت گناه كبيره:

هفت گناه كبيره گناهاني هستند كه در زمان تاريخ بسيار قديم رهبانيت مسيحي مشخص شده و در قرن ششم ميلادي توسط پاپ گرگوري اول يا گرگوري كبير در يك دسته قرار گرفته اند. اين گناهان عبارتند از: تكبر، طمعكاري، شهوت در معناي تمايل بيش از حد يا نا مشروع جنسي، حسادت، شكم پرستي كه معمولا مستي نيز در آن منظور مي شود و تنبلي. هفت گناه كبيره از موضوعات مورد علاقه در وعظ و خطابه ها، نمايشنامه هاي اخلاقي و هنر اروپاي قرون وسطي بوده است.

هفت كلمه آخر:

هفت كلمه آخر، به آخرين جمله حضرت عيسي بر صليب اشاره دارد. اين كلمات از اين قرارند: خداي من، چرا مرا به خود واگذاشتي؟

هفت علم انساني (علوم سبعه):

طبقه بندي آزاد موضوعاتي كه از قرن پنجم ميلادي به بعد، دربرگيرنده برنامه آموزشي غرب در قرون وسطا بود. به نظر مي رسد كه نام "علوم انساني" برگرفته از رساله "سياست" ارسطو باشد كه در آن از "شاخه هايي از دانش كه شايسته انسان آزاد است"، يعني دانش اوليه اي كه براي يك شهروند با تحصيلات مناسب لازم است، سخن گفته است. اين علوم عبارتند از:

علوم سه گانه:دستور زبان (ادبيات )،علم بيان و ديالكتيك (مباحثه و مكالمه) و علوم چهار گانه كه پيشرفته تر بوده و از اين قرارند: حساب، هندسه، موسيقي و نجوم.

عدد هفت در طي زمان هاي مختلف الهام بخش هنرمندان و معماران بزرگ در سراسر جهان بوده است. عدد هفت در نزد ايرانيان و ديگر ملل از قديم الايام مقدس بوده است. بعنوان نمونه اولين سوره قرآن هفت آيه دارد. و آخرين سوره نيز با هفت آيه ختم مي شود.

از ديگر هفت ها مي توان به موارد ذيل اشاره كرد:

هفت طبقه آسمان و زمين

هفت شهر عشق

هفت دور طواف كعبه

هفت روز هفته

خواب فرعون: هفت گاو چاق و هفت گاو لاغر

هفت خان رستم

هفت موضع سجده

هفت ساز ايراني و دستگاه هاي مرتبط (شور، سه گاه، چهار گاه، ماهور،همايون، نوا، راست پنجگاه )

هفت رقم آجيل مشكل گشا

هفت حرف بسم الله

هفت دريها در معماري

تركيبات هفت گانه اتم

هفت اعراب قرآن

هفت اختران

هفت خط جام

هفت دريا

هفت آسمان

هفت دفعه سعي صفا و مروه

هفت دروازه چغازنبيل

هفت دروازه شهرهاي قديمي ايران زمين

هفت پرده چشم

هفت سين

و...

خواندن هفت مرتبه حمد و خوب شدن

در روایت آمده که دکمه های پیراهن را باز کند و سر را در پیراهن داخل کند و اذان و اقامه بگوید و هفت مرتبه حمد را بخواند که ان شاالله خوب خواهد شد(۲)

هفت خاصیت خرما

حضرت علی (ع) فرمود : هر کس در هنگام خواب هفت دانه خرما بخورد تمام کرمهای شکمش از بین می روند.

خواندن هفت مرتبه جهت حاجت دنیوی و اخروی

منقول است که حضرت امام جعفر صادق (ع) به فرزندش فرمود : چون کاری مهم راجع به دین و دنیا برایت پیش آید وضو بساز و دست ها را به آسمان بلند کن و هفت مرتبه بگو : ((یا الله)) بعد حاجتت را بخواه که مستجاب شود .(۳)

نامهای هفت گانه درهای جهنم

از حضرت علی (ع)  نام طبقات جهنم  چنین ذکر شده : ۱- هاویه ۲- سعیر ۳- جحیم ۴- سقر ۵- حطمه ۶- لظی ۷- جهنم .(۴)

طواف هفت گانه آدم و حوا بدور خانه خدا

هنگامی که کار ساخت خانه خدا تمام شد فرشتگان به طواف پرداختند و پس از آن آدم و حوا هفت مرتبه به دور خانه چرخیدند

شدیدترین شکنجه های هفتگانه قیامت

شدیدترین شکنجه های قیامت به هفت نفر اختصاص دارد که اولین نفر آنها قابیل است .

ثواب خواندن سوره قدر هفت بار بعد از طلوع آفتاب

کفعمی از امام محمد باقر (ع) نقل کرده : هر کس سوره قدر را بعد از طلوع فجر هفت مرتبه بخواند هفتاد صف از ملائکه هفتاد صلوات بر او بفرستند و هفتاد مرتبه بر او ترحم کنند . (۵)

پی نوشت:

۱ . ر .ك : سفينة البحار ، شيخ عباس قمى (ره ) ، ماده «سبع » / معارف و معاريف

۲ . حلیه المتقین

۳. مکارم الاخلاق

۴. بحار الانوار ج ۸ مبحث نار

۵. مفاتیح الجنان باب فضیلت تسبیح تربت

راز و رموز عدد « ۲ »
1:دو ركعت نماز حاجت جهت نزديكي به خداوند
دو ركعت نماز حاجت قربة الي الله روز 4 شنبه بخواند  سپس 40 بار  سوره ي (كوثر) را بخواند. به مالي فراوان دست يابد انشاءالله
2:دو چوب همراه ميت در قبر:
در روايت از امام صادق :تا هنگامي كه اين دو چوب مرطوب است،عذاب از او برداشته ميشود
3:همجوار شدن با پيامبر خدا با دو ركعت نماز:
رسول خدا فرمود:((هر كس در يك شب از ماه رجب دو ركعت نماز بخواند با صد ((قل هو الله احد))گويا صد سال در راه خدا روزه گرفته و حق تعالي 100قصر در بهشت به او مرحمت فرمايد كه هر قصري در جوار پيغمبري از پيامبران خدا باشد
4:دو ركعت نماز و نجات از عذاب قبر:
هر كه در شب جمعه دو ركعت نماز بگذارد و در هر ركعت سوره ي((حمد)) و  15 مرتبه سوره ي مباركه ((اذا زلزلت))را بخواند  خداوند سبحان او را از عذاب قبر و ازهول هاي قيامت  در امان خواهد كرد .
در روايات است كه هر كس سوره ي ((اذا زلزلت)) را بعد از هر نماز بخواند .در وقت مرگ فرشته اي بر ملك الموت ظاهر ميگردد و به او ميگويد بر او اسان بگير .و هر كس 4 بار اين سوره ي مباركه را بخواند انگار كل قران كريم را خوانده است
5:جهت براورده شدن حاجت با دو ركعت نماز:
براي براورده شدن حاجت بعد از نماز صبح دو ركعت نماز حاجت بگذارد و مطلب را در دل قصد نمايد و قنوت و سجود و ركوع را  طولاني كند و بعد از سلام نماز پيشاني برمهر گذاشته و 100 مرتبه بگويد(يا مولاتي يا فاطمة اغيثيني).بعد از ان صورت راست را بگذارد و 100 بار همين را بگويد و بعد صورت چپ را گذاشته  و 100 بار همين را گويد و بعد ازان پيشاني را دوباره گذاشته و 100 بار همين را گويد و بعد ازان برخيزد  در جاي خلوت  سر و پا را برهنه نمايد و 100 مرتبه بگويد:((يا وهاب))و حاجت را از خدا بخواهد . يقينا براورده خواهد شد
6:دو ركعت نماز و براورده شدن حاجت:
جهت هر حاجت شرعي دو ركعت نماز هديه به حضرت رسول (ص) نموده  در هر ركعت بعد از ((حمد))هر سوره كه خواهد بخواند ،بعد از سلام 10مرتبه ((صلوات بفرستد))و 300 مرتبه بگويد((استغفر الله العظيم ،واتوب اليه ))ور هرحاجتي كه داشته باشد از خدا طلب نمايد براورده شود انشاءالله

در قرآن كریم پانزده آیه وجود دارد كه به آنها آیات سجده می‎گوینداین آیات در 14 سوره آمده است (سوره حج دو آیه سجده دار مستحبی دارد). كسی كه قرآن می‎خواند هنگامی كه هر كدام از آنها را بخواند و یا از كسی بشنود سزاوار است بعد از تمام شدن آیه سجده كند.چهار آیه از این آیات پانزده‎گانه، سجده واجب دارد هنگام خواندن یا شنیدن این آیات، سجده نمودن واجب است. در یازده مورد بقیه سجده كردن مستحب است و به آن سجده مستحبّی یا «سجده مَنْدُوبَه» نیز می‎گویند.

سجده‎های واجب قرآن عظیم
 1. سوره سجده(32)، آیه 15.
2. سوره فصلت(41)، آیه 37.
3. سوره نجم(53)، آیه آخر62.
4. سوره علق(96)، آیه آخر19.

سجده‎های مستحب قرآن مجید
1. سوره اعراف(7)، آیه آخر206.
2. سوره رعد(13)، آیه 15.
3. سوره نحل(16)، آیه 50.
4. سوره اسراء(17)، آیه 109.
5. سوره مریم(19)، آیه 58.
6. سوره حج(22)، آیه 18.
7. سوره حج(22)، آیه 77.
8. سوره فرقان(25)، آیه 60.
9. سوره نمل(27)، آیه 26.
10. سوره ص(38)، آیه 24.
11. سوره انشقاق(84)، آیه 21.     

شماره ترتيب سوره هاي قرآن مبين و تعداد و شماره ي آيات آن شامل حقايق و اسرار عددي بسياري است. در قرآن کريم چهار سوره داراي سجده واجب مي باشند. سوره هاي سجده دار واجب به ترتيب و تعداد آيات آنها عبارتند از:
1. سوره سجده (32:30)،2. سوره فصّلت (41:54)، 3. سوره نجم (53:62) 4. سوره علق (96:19).

1.اين چهار سوره از قرآن مجيد داراي آيه اي است که در آن امر به سجده براي خداوند متعال شده است که به آنها "سُوَر عزائم" و آيه ي آن را "آيه ي سجده" مي نامند.
2.شماره آيه هاي سجده دار در اين چهار سوره عبارتند از:
سوره سجده (آيه 15)، سوره فصّلت (آيه 37)، سوره نجم (آيه 62) و سوره علق (آيه19). اگر شماره اين چهار آيه را با هم جمع کنيم عددي به دست مي آيد که مضرب 19 و 7 دارد (15+37+62+19=133=19*7).
3.جمع ارقام شماره اين چهار سوره نيز برابر با تعداد سجده هاي واجب (34) در نمازهاي يوميه (17 رکعت) است (5+1+7+3+2+6+9+1=34=17*2).
4.اگر شماره ترتيب اين چهار سوره ي سجده دار واجب، که دو تاي آن داراي حروف مقطعه است را کنار هم بگذاريم عدد 32415396 به دست مي آيد که دو مرتبه (به تعداد سجده در هر رکعت نماز) مضرب عدد 17 معادل رکعت هاي نمازهاي واجب يوميه است (32415396=17*17*112164).
جمع دو عدد 17 برابر با 34 و برابر با تعداد سجده هاي نمازهاي واجب روزانه مي باشد. آيا با اين همه نظم و هماهنگي، شکّي در تحريف و جابجايي سوره هاي قرآن عظيم وجود خواهد داشت؟ آيا اعتقاد و ايمان صاحبدلان و حقّ جويان بيشتر نخواهد شد؟
5.سوره سجده جزء سوره هاي سجده دار واجب و مقطعه دار است، داراي تعداد آيه 30 و شماره ترتيب 32 مي باشد که از اين دو عدد رقم 3230 به دست مي آيد و مضرب 19 و 17 و 10 دارد که معادل تعداد کل حروف ﴿بسم الله الرحمن الرحيم﴾و تعداد رکعت هاي نمازهاي واجب روزانه و تعداد حروف تشکيل دهنده بدون تکرار ﴿بسم الله الرحمن الرحيم﴾ است (3230=19*17*10).
6.سوره فصّلت نيز جزء سوره هاي سجده دار واجب و مقطعه دار است، مجموع آيات و شماره سوره آن برابر 95 است که مضربي از عدد 19 مي باشد (54+41=95=19*5). مضرب 5 مي تواند اشاره به خواندن نمازهاي پنج گانه يوميه در پنج وقت باشد.
7.شماره ترتيب و شماره آيه سجده دار در دو سوره سجده دار که حروف مقطعه دارند (سوره سجده 32 و آيه 15، سوره فصّلت 41 و آيه 37) در کنار هم عدد 32154137 را مي دهد که مضربي از 19 دارد (32154137=19*1692323) و همچنين از طرف ديگر عدد 37411532  است و مضرب 19 دارد (37411532=19*1969028) نشان ديگري از عدم تحريف و جابجايي سوره ها و آيات قرآن مجيد را آشکار مي نمايد.

﴿وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ﴾